Vì sao cần thêm hình thức xử phạt?
Hiện nay, hầu hết các lỗi vi phạm giao thông đều được xử lý bằng hình thức nộp phạt. Tuy nhiên, theo cơ quan chức năng, cách này chưa thực sự hiệu quả. Với nhiều người có điều kiện kinh tế, việc nộp phạt chỉ như "mua vé thông hành", dẫn đến tâm lý nhờn luật. Còn với người thu nhập thấp, phạt tiền gây áp lực tài chính nhưng ý thức tham gia giao thông vẫn khó cải thiện.
Chính vì vậy, thành phố cho rằng đã đến lúc phải có thêm một giải pháp khác, tác động trực tiếp đến hành vi, buộc người vi phạm phải thay đổi. Lao động công ích được coi là lựa chọn phù hợp.
Lao động công ích sẽ ra sao?
Thay vì chỉ đóng phạt, người vi phạm có thể phải tham gia dọn dẹp vệ sinh đường phố, quét rác, trồng cây xanh, sơn vạch kẻ đường, thậm chí hỗ trợ tuyên truyền về an toàn giao thông.
Những việc này vừa có lợi cho cộng đồng, vừa giúp người vi phạm cảm nhận rõ trách nhiệm xã hội của mình.
Điểm đặc biệt là hình thức này "công bằng" với mọi người. Dù giàu hay nghèo, ai vi phạm cũng phải bỏ thời gian, công sức để thực hiện nghĩa vụ, chứ không thể dùng tiền để "mua cho xong".
Nhiều việc phải chuẩn bị
Dù được đánh giá cao về tính nhân văn và răn đe, nhưng để triển khai lao động công ích không hề đơn giản. Hiện Luật Xử lý vi phạm hành chính chưa có quy định này, do đó TP.HCM đang phối hợp với Bộ Công an và Bộ Tư pháp để nghiên cứu, đề xuất sửa đổi luật.
Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng cần xác định rõ: lỗi nào thì áp dụng, mức độ ra sao, tổ chức lao động công ích thế nào, ai giám sát… để đảm bảo minh bạch và tránh lạm dụng.
Kỳ vọng thay đổi ý thức
Song song với đề xuất này, TP.HCM vẫn đẩy mạnh nhiều giải pháp khác: kiểm tra, nâng cấp hạ tầng giao thông, mở rộng phương tiện công cộng, khuyến khích phương tiện xanh và lấy lại không gian cho người đi bộ.
Nếu được áp dụng đúng cách, lao động công ích sẽ không chỉ là hình thức phạt, mà còn là bài học thực tế giúp người dân thay đổi thói quen, nâng cao ý thức khi tham gia giao thông. Từ đó, giao thông thành phố có thể an toàn, văn minh hơn trong tương lai.
Tấn Tài