"Cò" bệnh viện – chuyện cũ chưa cũ
Tình trạng "cò" khám bệnh không phải là điều mới mẻ trong hệ thống bệnh viện công. Tuy nhiên, thời gian gần đây, sau một thời gian tưởng chừng như lắng dịu, hiện tượng này đang trở lại với hình thức tinh vi hơn, khó nhận diện hơn.
PGS. TS Tăng Chí Thượng, Giám đốc sở y tế TpHCM.
Phát biểu tại cuộc họp, PGS.TS.BS Tăng Chí Thượng – Giám đốc Sở Y tế TP.HCM – thẳng thắn nhìn nhận: "Đây là vấn đề rất đáng lo ngại, nhất là tại các bệnh viện có số lượng bệnh nhân đông, nơi người dân dễ bị dẫn dụ vào những dịch vụ y tế bên ngoài vì thiếu thông tin hoặc mất niềm tin".
Ông Thượng nhấn mạnh, cần xác định rõ "bệnh viện mình có cò hay không", và nếu có thì loại "cò" nào đang hoạt động, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể và minh bạch.
Phân loại "cò": Cò trắng – Cò đen
Các bệnh viện hiện nay phân biệt rõ hai loại "cò":
- Cò trắng là nhân viên bệnh viện, bao gồm một số ít bác sĩ, điều dưỡng, hộ lý, bảo vệ hoặc nhân viên tiếp nhận có hành vi dẫn dắt người bệnh đến các dịch vụ y tế tư nhân, phòng khám liên kết hoặc "bao" suất khám sớm, vượt lượt.
Quang cảnh buổi họp sáng 30/7.
- Cò đen là đối tượng bên ngoài, thường trà trộn quanh cổng bệnh viện hoặc các quán nước, bãi giữ xe, tiếp cận người nhà bệnh nhân với lời mời khám nhanh, khám dịch vụ hoặc mời đến các cơ sở y tế không rõ nguồn gốc.
Bà Hoàng Thị Diễm Tuyết – Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương – cho biết: "Cò trắng tại bệnh viện chúng tôi đã được loại bỏ. Nhưng cò đen thì vẫn có và khó xử lý vì họ không hoạt động trong khuôn viên bệnh viện, lại rất khôn ngoan trong tiếp cận bệnh nhân".
Thực trạng báo động ở nhiều bệnh viện lớn
Tình trạng "cò" hoạt động trở lại mạnh mẽ tại các bệnh viện tuyến cuối như Chợ Rẫy, Ung Bướu, Nhi Đồng 1, Da Liễu, Mắt TP.HCM, Thống Nhất… được phản ánh từ nhiều nguồn. Những "cò" này thường xuất hiện từ rạng sáng, tiếp cận người bệnh từ tỉnh xa với tâm lý lo lắng, ít thông tin. Chỉ cần một lời hứa "được khám sớm", "không cần xếp hàng", nhiều người đã chấp nhận đi theo mà không lường trước hậu quả.
Hình thức hoạt động ngày càng tinh vi, như:
- Mạo danh nhân viên bệnh viện, mặc áo blouse giả.
- Hướng dẫn bệnh nhân đi xét nghiệm, chụp chiếu ở phòng khám tư nhưng lại nói là cơ sở vệ tinh của bệnh viện.
- Lôi kéo phụ nữ mang thai, người có bệnh tình nhạy cảm đến phòng khám nặc danh.
- Bán chỗ trong danh sách đăng ký khám qua app hoặc số thứ tự "ưu tiên" với giá cao.
Theo ghi nhận từ một số bệnh viện, "cò" còn móc nối với nhân viên giữ xe, người bán nước, bảo vệ dân phố để "bảo kê" địa bàn, thậm chí chia hoa hồng nếu dẫn được khách.
Ngành y tế TP.HCM vào cuộc quyết liệt
Tại cuộc họp sáng 30-7, Sở Y tế yêu cầu tất cả các bệnh viện:
- Tự rà soát, kiểm điểm nội bộ, xác định liệu có sự tiếp tay từ bên trong cho "cò" hay không.
- Tăng cường giám sát bằng camera AI, nâng cao vai trò của lực lượng bảo vệ chính quy thay vì dùng dịch vụ thuê ngoài.
- Tăng tỷ lệ khám bệnh trực tuyến, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, khám không tiếp xúc.
- Thiết lập đường dây nóng để người dân phản ánh ngay khi phát hiện "cò".
Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM được nêu gương khi triển khai khám bệnh 100% qua app và website, tỷ lệ đặt lịch trực tuyến lên đến 77,8%. Ngoài ra, bệnh viện cũng thay đổi toàn bộ đội ngũ bảo vệ, siết chặt kiểm soát từ cổng vào.
BV Hùng Vương sử dụng mã hóa thông tin cá nhân của bệnh nhân, từ đó ngăn chặn "cò" tiếp cận, lấy số hộ.
PGS.TS Tăng Chí Thượng cũng đề nghị Công an TP.HCM tăng cường tuần tra khu vực xung quanh bệnh viện, đồng thời nghiên cứu hành lang pháp lý để có thể xử lý "cò đen" một cách hiệu quả, kể cả khi họ không vi phạm rõ ràng trong khuôn viên bệnh viện.
Vướng mắc và đề xuất
Dù quyết tâm cao, nhưng nhiều bệnh viện phản ánh khó khăn trong xử lý "cò" vì:
- Cò đen không xâm phạm khu vực bệnh viện, chỉ hoạt động tại nơi công cộng như lề đường, bãi xe.
- Không có quy định pháp lý rõ ràng xử lý người môi giới dịch vụ y tế giả mạo.
- Nhiều người bệnh không dám tố cáo, vì sợ phiền phức hoặc đã "lỡ" giao tiền.
Một số bệnh viện đề xuất:
- Thành phố hỗ trợ mở rộng cơ sở 2, cơ sở 3 để giảm tải, như đối với BV Mắt, Ung Bướu, Chấn thương chỉnh hình.
- Có cơ chế khen thưởng – xử phạt rõ ràng đối với nhân viên tiếp tay hoặc ngăn chặn "cò".
- Triển khai tuyên truyền sâu rộng, giúp người dân hiểu rõ quy trình khám bệnh chính thống, tránh bị dụ dỗ.
Người dân cần tỉnh táo và đồng hành
Ngành y tế kêu gọi người dân cần:
- Không nghe theo lời mời gọi "khám nhanh", không đưa tiền cho bất kỳ ai ngoài nhân viên có đeo thẻ của bệnh viện.
- Đăng ký khám trước qua app, web, giảm phụ thuộc vào "số thứ tự" truyền thống.
- Chủ động phản ánh với bảo vệ, đường dây nóng nếu phát hiện hành vi nghi vấn.
PGS.TS Tăng Chí Thượng kết luận: "Nếu không có sự vào cuộc đồng bộ giữa công an và ngành y tế, nếu các giám đốc bệnh viện không nhìn thẳng vào sự thật thì khó mà chấm dứt tình trạng này. Đây là bài toán không dễ, nhưng phải làm đến nơi đến chốn, vì niềm tin và quyền lợi của người dân".
Tấn Tài