Tư duy chính trị của giảng viên trong đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị hiện nay

Thứ hai, 21/07/2025 - 10:28

Tư duy chính trị với tư cách là cái phản ánh hiện thực chính trị một cách gián tiếp, tổng hợp, khái quát cao các vấn đề bản chất, tính quy luật của hiện tượng này. Nói đến tư duy chính trị là đề cập bản chất giai cấp của nó, có tác động rất lớn đến việc đề ra đường lối, tuyên truyền đường lối và hiện thực hóa đường lối của giai cấp vào cuộc sống. Do vậy, tư duy chính trị có vai trò rất quan trọng đối với đội ngũ giảng viên lý luận chính trị trong đổi mới hoạt động phương pháp ở các nhà trường hiện nay.

Tư duy chính trị của giảng viên lý luận chính trị được hình thành trên cơ sở của thế giới quan duy vật biện chứng, sự giác ngộ giai cấp sâu sắc. Trong thời đại hiện nay, không một tư duy chính trị nào sánh nổi với tư duy chính trị được hình thành trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, nó có sự thống nhất hữu cơ giữa tính khoa học và tính chính trị. Tư duy chính trị của giảng viên lý luận chính trị tác động một cách trực tiếp và có hệ thống tới quá trình xác lập ở các đối tượng người học - những chủ nhân tương lai của đất nước - một thế giới quan kiểu mới thực sự khoa học và cách mạng, một hệ thống lý luận và phương pháp luận chung mang tính nền tảng vững chắc.

Thực tiễn hiện nay, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị ở các nhà trường đã thường xuyên nỗ lực trong đổi mới phương pháp trong giảng dạy, từ đó tác động trực tiếp đến các đối tượng người học. Hầu hết giảng viên lý luận chính trị thể hiện sự vững vàng về tri thức, kiên định về bản lĩnh, sắc sảo về tư duy, nhạy bén trong nắm bắt và xử lý thông tin chính trị, nhiệt huyết trong truyền thụ, giảng dạy cho người học. Tuy nhiên, một bộ phận giảng viên chưa tỏ rõ được vai trò định hướng thông tin, kiến thức, định hướng chính trị trong quá trình giảng dạy lý luận chính trị. Có giảng viên lý luận chính trị khả năng nghiên cứu, bám nắm, khái quát tình hình thực tiễn chính trị, đặc biệt những biến đổi nhanh chóng, đột phá của khoa học và công nghệ hiện đại phục vụ cho việc giảng dạy và định hướng, thuyết phục người học, thể hiện "tính chính trị" còn hạn chế, nhất là giảng viên trẻ.

Để đáp ứng với yêu cầu giảng dạy trong tình hình mới , trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, hơn ai hết, đội ngũ giảng viên lý luận chính trị với chức năng là đội ngũ chuyên gia ý thức hệ cũng phải thường xuyên đổi mới hoạt động phương pháp cả hai bình diện lý thuyết và chính trị - thực tiễn. Để tư duy chính trị của giảng viên được phát huy hiệu quả trong đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay cần thực hiện tốt một số nội dung cơ bản sau:

Một là, nâng cao trách nhiệm của các tổ chức trong việc củng cố vững chắc tư duy chính trị của giảng viên lý luận chính trị. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, coi việc bồi dưỡng tư duy chính trị khoa học, cách mạng cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị là một nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Với ưu thế là các khoa chuyên ngành, thông qua hệ thống kiến thức lý luận chính trị mà các giảng viên đảm nhiệm giảng dạy để trực tiếp bồi dưỡng. Làm cho đội ngũ giảng viên ngày càng nắm sâu sắc các kiến thức của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chuyên ngành giảng dạy của mình với tính hệ thống, khái quát cao. Bên cạnh đó cần trang bị hệ thống kiến thức toàn diện về các phương pháp giảng dạy hiện đại, kết hợp với việc thường xuyên cập nhật thông tin trên các lĩnh vực đời sống xã hội, những thành tựu mới nhất của khoa học công nghệ hiện đại cho đội ngũ này. Phải tạo cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị có lòng say mê trong nghiên cứu khoa học, tìm tòi kiến thức phục vụ cho nhiệm vụ chuyên môn, cho đổi mới phương pháp. Chỉ có trên cơ sở một nền tảng, một "phông" kiến thức rộng, đạt độ sâu sắc mới tạo nên tư duy chính trị vững chắc, làm tiền đề cho đổi mới hoạt động phương pháp của đội ngũ giảng viên lý luận chính trị.

Hai là, đa dạng hóa hình thức xây dựng, bồi đắp tư duy chính trị cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị. Tư duy chính trị không chỉ được hình thành từ nền tảng kiến thức khoa học, nòng cốt là lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà còn phải được tác động sâu sắc vào tình cảm, sự rung động của con người. Thông qua từng nhiệm vụ như giảng bài, thông qua bài, tiến hành các hình thức sau bài giảng, các hoạt động ngoại khóa, tham quan... để nó thấm sâu vào trong tư tưởng, tình cảm của mỗi giảng viên, tránh sự gò ép, khiên cưỡng. Tăng cường tổ chức các hoạt động giao lưu thường xuyên giữa giảng viên với người học thích ứng với các phương pháp dạy học hiện đại, qua đó để củng cố, phát triển nhân cách toàn diện, góp phần bồi đắp, củng cố tư duy chính trị đúng đắn, yên ngành, yêu nghề giảng dạy chuyên ngành lý luận chính trị. Qua nhiệm vụ bồi dưỡng thúc đẩy niềm say mê, lan tỏa đến người học, hình thành ở họ ý thức chính trị đúng đắn, tin tưởng vào sự thắng lợi của công cuộc đổi mới đất nước, kỷ nguyên vươn mình và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.

Ba là, tạo điều kiện thuận lợi để giảng viên lý luận chính trị tham gia ngày càng sâu rộng trong các hoạt động thực tiễn chính trị phong phú, đa dạng. Tư duy chính trị không chỉ dừng lại ở nhận thức mà phải biến thành hành động thực tiễn, nó ngày càng được củng cố vững chắc qua chính sự rèn luyện ở các nội dung công tác cụ thể, qua sự đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị của của người giảng viên. Theo đó, cần đặt ra yêu cầu cao đối với giảng viên lý luận chính trị, tăng cường các hoạt động dự giờ, thông qua bài một cách chi tiết, cụ thể, kết luận đúng các vấn đề định hướng chính trị trong từng bài giảng. Bên cạnh đó, cần có kế hoạch đưa giảng viên lý luận chính trị đi nghiên cứu, thâm nhập, tìm hiểu thực tiễn chính trị. Hướng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị tích cực tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận, chống lại các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc mặt trận tư tưởng của Đảng.

Bốn là, nêu cao vai trò hoạt động tự tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ giảng viên lý luận chính trị. Tư duy chính trị của giảng viên lý luận chính trị ở các nhà trường có được phát huy trong đổi mới phương pháp giảng dạy hay không phụ thuộc rất lớn vào nỗ lực chủ quan của mỗi người. Do vậy, cần tiến hành giáo dục nâng cao nhận thức tự bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên lý luận chính trị, tạo nên động lực thúc đẩy bên trong để họ phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện ngày càng trưởng thành. Định hướng cho mỗi giảng viên xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng, rèn luyện, củng cố vững chắc tư duy chính trị. Cần kết hợp tốt giữa việc động viên, cổ vũ phấn đấu của mỗi giảng viên lý luận chính trị trong từng nhiệm vụ, công việc với kiểm tra, uốn nắn kịp thời những biểu hiện lệch lạc. Có biện pháp nắm thông tin phản hồi về giảng viên trong đổi mới phương pháp giảng dạy từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó chủ yếu là từ đối tượng người học. Bản thân mỗi giảng viên cần nhận thức đầy đủ vị trí, ý nghĩa, vai trò của việc đề cao tư duy chính trị trong mọi lúc, mọi nơi, nhất là đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị. Cần chống các biểu hiện bình quân chủ nghĩa, ngại học, ngại tìm tòi, nghiên cứu, tạo ý chí vươn lên của mỗi giảng viên lý luận chính trị trong mọi nhiệm vụ, đáp ứng với yêu cầu trong tình hình mới.

Nguyễn Văn Thủy

Khoa Triết học Mác - Lênin, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng