Theo đánh giá của Bộ Công an - Cơ quan thường trực về phòng chống ma túy của Ủy ban Quốc gia, tội phạm và tệ nạn ma túy vẫn diễn biến rất phức tạp, trong đó tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy nói chung và ma túy tổng hợp nói riêng có xu hướng gia tăng và trẻ hóa, chủ yếu tập trung vào đối tượng thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên.
Số liệu thống kê đến cuối năm 2020 cho thấy, trong số hơn 235.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý của cả nước, dưới 16 tuổi chiếm 0,1%, từ 16 đến dưới 30 tuổi chiếm 48%, nếu tính đến độ tuổi 35 thì tỷ lệ này thậm chí lên đến 76%.
Trong số những người sử dụng trái phép chất ma túy, có khoảng 60% người sử dụng ma túy lần đầu tiên có độ tuổi từ 15 tuổi đến 25 tuổi. Đặc biệt ngày nay với sự xuất hiện ngày càng phổ biến, đa dạng về chủng loại, giá thành ngày càng rẻ, dễ cất giấu, sử dụng, tính độc hại cao của ma túy tổng hợp, nhiều em 13-14 tuổi đã sử dụng ma túy.
Hầu hết, tội phạm ma túy thường nhắm vào các em học sinh thích ăn chơi, đua đòi, thích tụ tập với các phần tử xấu, để rủ rê, lôi kéo. Đối với một số học sinh, khi đến với ma túy đầu tiên chỉ là sự tò mò “thử một lần cho biết” để thể hiện bản thân, sau đó dẫn đến nghiện ma túy lúc nào không hay.
Một khi các em học sinh đã sa chân vào tệ nạn ma túy thì hệ lụy để lại sẽ vô cùng to lớn. Nó không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển về thể chất, tâm - sinh lý, trí tuệ, nhân cách của các em mà còn làm hạn chế việc tiếp thu kiến thức, phát triển tư duy và khả năng học các kỹ năng sống cần thiết cho học tập. Từ đó dẫn đến cơ hội hòa nhập, cơ hội việc làm của các em cũng giảm dần, thậm chí còn có thể hủy hoại tương lai của các em.
Trước tình hình trên, ngành giáo dục đã phối hợp cùng với các bộ, ngành liên quan xây dựng một số đề án, dự án tăng cường năng lực phòng, chống ma túy trong trường học, phòng, chống và cai nghiện ma túy trong trường học... Các đề án, dự án này đã được Đảng, Nhà nước quan tâm hỗ trợ từ chính sách đến các nguồn lực, từng bước đẩy lùi được ma túy ra khỏi học đường.
Trong những năm qua, công tác tuyên truyền, giáo dục phòng chống ma túy cũng được triển khai tại các trường học tuy nhiên hiệu quả đạt được chưa tốt như mong muốn, một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên còn chưa nhận thức đúng về sự nguy hại của ma túy tổng hợp, coi đó là loại ma túy không gây nghiện dẫn đến gia tăng số người sử dụng loại ma túy này.
Theo đó, các nội dung , hình thức và công cụ tuyên truyền, giáo dục tại nhiều trường học chưa phù hợp với tâm lý lứa tuổi người tiếp cận; chưa làm nổi bật được tác hại và các kỹ năng phòng ngừa. Bên cạnh đó, việc giáo dục phòng, chống ma túy trong nhiều nhà trường còn mang tính hình thức, thời lượng, chưa chú trọng đến nhóm có nguy cơ sử dụng ma túy cao.
Đặc biệt, việc chưa có tài liệu chính thống về phòng chống ma túy cũng khiến cho công tác giáo dục phòng chống ma túy trong nhà trường gặp không ít khó khăn, đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới nhiều học sinh thiếu những kiến thức, kỹ năng cơ bản để phòng chống ma túy, không đủ khả năng tự bảo vệ mình trước hiểm họa này.
Để công tác phòng, chống ma túy trong trường học đạt hiệu quả cao trong thời gian tới, chúng ta buộc phải “vá” được các “lỗ hổng” còn tồn đọng, giải quyết triệt để những vướng mắc đang gặp phải. Trước hết, là phải xây dựng được bộ tài liệu chính thống về phòng chống ma túy cho học sinh nói riêng và cộng đồng nói chung, lấy đó làm công cụ đắc lực giúp đẩy lùi tệ nạn ma túy ra khỏi môi trường học đường.
Nhận thức rõ vấn đề cấp bách này, Viện nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy (PSD) đã biên soạn, xuất bản và phát hành Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” dành cho học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.
Bộ tài liệu gồm 4 cuốn: Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học cơ sở; Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học phổ thông, Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho cha mẹ học sinh; Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.
Về cơ bản, bộ tài liệu đã được hoàn thiện và bảo vệ thành công trước hội đồng thẩm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo với sự tham gia của nhiều nhà khoa học và quản lý giáo dục. Với cấp độ tăng dần về kiến thức, thông tin, bộ tài liệu được đánh giá như một bộ công cụ, giải pháp hữu hiệu, căn cơ nhất để nâng cao nhận thức và trang bị các kỹ năng giúp bảo vệ thế hệ trẻ trước hiểm hoạ ma túy.
PV
