Đội tuyển IPhO 2025 (từ trái sang phải): PGS.TS Đặng Đức Vượng, Phó Trưởng đoàn; em Nguyễn Công Vinh; Em Nguyễn Thế Quân; Em Trương Đức Dũng; Em Lý Bá Khôi; Em Trần Lê Thiện Nhân ; PGS.TS Đỗ Danh Bích, Trưởng đoàn.
Kết quả nổi bật, toàn bộ học sinh Việt Nam dự thi đều giành huy chương
Năm học 2024–2025 ghi dấu ấn sâu đậm khi cả 5 học sinh của đội tuyển Vật lí quốc gia Việt Nam đều giành huy chương tại đấu trường quốc tế uy tín nhất dành cho học sinh trung học chuyên Vật lí. Cụ thể:
Em Nguyễn Thế Quân, học sinh lớp 12 Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu, tỉnh Nghệ An, đã xuất sắc giành Huy chương Vàng. Đây là lần đầu tiên sau ba năm liên tiếp, Việt Nam có thí sinh đạt huy chương vàng tại IPhO, và Nguyễn Thế Quân chính là cái tên làm nên kỳ tích đó.
Em Lý Bá Khôi và em Trương Đức Dũng, đều là học sinh lớp 12 Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, cùng đạt Huy chương Bạc. Bộ đôi đại diện tiêu biểu của Hà Nội đã thể hiện phong độ thi đấu vững vàng và khả năng tư duy khoa học xuất sắc.
Em Nguyễn Công Vinh, học sinh lớp 12 Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, cũng góp phần vào bảng thành tích chung với Huy chương Bạc danh giá.
Em Trần Lê Thiện Nhân, học sinh lớp 12 Trường THPT Chuyên Quốc học Huế, thành phố Huế, tiếp tục duy trì truyền thống học giỏi của đất Cố đô khi giành Huy chương Bạc.
Với kết quả 01 Huy chương Vàng và 04 Huy chương Bạc, đoàn Việt Nam nằm trong nhóm Top 10 quốc gia có thành tích cao nhất tại kỳ thi năm nay. Đây là một thành quả xứng đáng, ghi nhận quá trình học tập, rèn luyện bền bỉ của các em học sinh, cũng như công lao to lớn của đội ngũ thầy cô và những người làm công tác giáo dục mũi nhọn trên cả nước.
Kỳ thi mang đậm tinh thần khoa học và văn hóa Pháp
Kỳ thi Olympic Vật lí Quốc tế 2025 được tổ chức tại Cộng hòa Pháp – cái nôi của nhiều nhà khoa học lỗi lạc, là nơi đặt nền móng cho những tiến bộ vượt bậc của khoa học hiện đại. Sự kiện thu hút 94 đoàn đến từ 94 quốc gia và vùng lãnh thổ, với tổng cộng 406 thí sinh tham dự. Việt Nam là một trong những đoàn có thành tích cao nhất trong khu vực châu Á, chỉ xếp sau một số quốc gia có truyền thống đào tạo vật lí lâu đời như Trung Quốc, Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Nga.
Kì thi năm nay gồm hai ngày thi chính thức: một ngày thi lý thuyết và một ngày thi thực nghiệm, mỗi bài có thời lượng 5 tiếng. Nội dung các bài thi được đánh giá là “đậm chất khoa học hiện đại, gần gũi với thực tiễn và có chiều sâu tư duy”. Từ cấu trúc nguyên tử hydro cho đến hiện tượng hình thành hố thiên thạch, đề thi đã đưa thí sinh đi qua những khía cạnh tinh tế và đa dạng nhất của vật lí hiện đại.
Đặc biệt, một bài toán lý thuyết gây ấn tượng mạnh là đề bài về hiện tượng bọt khí trong ly sâm panh, liên quan đến các khái niệm vật lí phức tạp như áp suất khí, lực ma sát nhớt, hiệu ứng âm thanh,… Không chỉ là một thử thách về kiến thức chuyên môn, bài toán còn mang đến một nét chấm phá văn hóa rất Pháp – đất nước nổi tiếng với nghệ thuật ẩm thực và rượu vang.
Ở phần thi thực nghiệm, hai bài toán cũng được đánh giá là đầy thách thức nhưng giàu tính ứng dụng. Một bài xoay quanh chủ đề “di chuyển an toàn trên địa hình cồn cát sao Hỏa của tàu thám hiểm”, đòi hỏi khả năng mô phỏng, lập luận khoa học và suy nghĩ logic. Bài còn lại là phép đo mômen từ sử dụng cân Gouy, gợi nhắc đến nhà Vật lí Louis Georges Gouy – một tên tuổi lớn trong ngành từ học và quang học của Pháp. Đây vừa là yêu cầu kỹ thuật cao, vừa là cách ban tổ chức thể hiện tinh thần tri ân với những đóng góp vĩ đại của các nhà khoa học Pháp.
Đằng sau thành công là một hệ thống giáo dục bền bỉ và tâm huyết
Kết quả ấn tượng của đội tuyển Vật lí Việt Nam tại IPhO 2025 không phải là điều đến từ may mắn. Đó là kết tinh của nhiều năm nỗ lực đổi mới giáo dục, đặc biệt là trong lĩnh vực đào tạo học sinh giỏi, năng khiếu và mũi nhọn khoa học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, cùng với các sở giáo dục địa phương, các trường chuyên và đại học trọng điểm đã và đang triển khai hiệu quả hệ thống tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh năng khiếu từ cấp trường, tỉnh, đến quốc gia. Mô hình liên kết giữa các trường chuyên, đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp khoa học công nghệ cũng đang dần hình thành, tạo môi trường thực hành và tư duy nghiên cứu từ rất sớm cho học sinh phổ thông.
Bên cạnh đó, sự quan tâm của xã hội, đặc biệt là từ các bậc phụ huynh, cựu học sinh, các tổ chức giáo dục phi lợi nhuận trong và ngoài nước, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực và điều kiện học tập tốt nhất cho các em.
Tương lai rộng mở cho thế hệ trẻ Việt Nam yêu khoa học
Thành tích năm nay không chỉ mang lại niềm tự hào cho ngành giáo dục Việt Nam, mà còn mở ra nhiều cơ hội học tập, nghiên cứu và hợp tác quốc tế cho các học sinh đoạt giải. Nhiều trường đại học danh tiếng thế giới vẫn theo dõi sát sao kết quả của các kỳ Olympic quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực như Vật lí, Toán học, Tin học và Hóa học, từ đó chủ động tuyển chọn các nhân tài từ rất sớm.
Hơn thế nữa, những tấm gương như Nguyễn Thế Quân, Lý Bá Khôi, Trương Đức Dũng, Nguyễn Công Vinh hay Trần Lê Thiện Nhân sẽ là nguồn cảm hứng cho hàng triệu học sinh Việt Nam đang theo đuổi con đường chinh phục tri thức khoa học. Trong bối cảnh chuyển đổi số và công nghiệp 4.0 đang lan rộng, đất nước rất cần những thế hệ trẻ có tư duy phân tích, năng lực giải quyết vấn đề và nền tảng khoa học vững chắc.
Kì thi Olympic Vật lí Quốc tế 2025 đã khép lại, nhưng dư âm về sự toả sáng của đội tuyển Việt Nam chắc chắn còn kéo dài trong lòng người yêu giáo dục và khoa học nước nhà. Những tấm huy chương không chỉ là minh chứng cho trí tuệ Việt Nam, mà còn là lời cam kết của thế hệ trẻ đối với sứ mệnh phát triển đất nước bằng tri thức, sáng tạo và hội nhập toàn cầu.
Trong hành trình chinh phục khoa học, mỗi bước tiến dù nhỏ cũng đều đáng quý. Và Việt Nam, với những nỗ lực không ngừng nghỉ, đang vững vàng tiến ra thế giới bằng chính sức mạnh tri thức của mình.
Tấn Tài