Theo ông Phil Wright - Giám đốc cấp cao, Khối nghiệp vụ ngân hàng, HSBC Việt Nam, việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế của Chính phủ không chỉ củng cố thị trường vốn, mà còn hướng đến việc kiến tạo một hệ sinh thái thúc đẩy đổi mới sáng tạo, năng lực cạnh tranh và tăng trưởng dài hạn.
Ông Phil Wright - Giám đốc cấp cao, Khối nghiệp vụ ngân hàng, HSBC Việt Nam
Ba trụ cột: Minh bạch – Nhất quán – Hợp tác
Theo ông Wright, kinh nghiệm từ các trung tâm tài chính toàn cầu cho thấy ba nguyên tắc then chốt giúp thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng niềm tin gồm: minh bạch, nhất quán và hợp tác.
Minh bạch là nền tảng tạo dựng niềm tin cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Ông Wright dẫn ví dụ từ Vương quốc Anh – quốc gia tiên phong trong việc triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) dành cho FinTech từ năm 2016. Nhờ khung pháp lý rõ ràng, hơn 1.000 công ty đã tham gia và huy động vốn cao hơn 50% so với mức trung bình. Mô hình này hiện được nhân rộng trên toàn cầu, minh chứng rằng đổi mới sáng tạo chỉ có thể phát triển bền vững khi được thử nghiệm trong khuôn khổ pháp lý minh bạch và an toàn.
Nhất quán lại là yếu tố duy trì niềm tin trong dài hạn. Singapore là hình mẫu với Dự án Guardian, chương trình thí điểm token hóa thị trường vốn do Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) triển khai từ năm 2022. Bằng cách duy trì và mở rộng thử nghiệm hàng năm, Singapore đã tạo ra môi trường ổn định để đổi mới không bị gián đoạn, giúp các sáng kiến có thể phát triển từ ý tưởng đến thực tiễn. Việt Nam, theo ông Wright, có thể học hỏi mô hình này để xây dựng lộ trình phát triển trung tâm tài chính quốc tế một cách nhất quán và có kiểm soát.
Hợp tác là chìa khóa cuối cùng. Ông Wright nhấn mạnh, “đổi mới không thể diễn ra trong các ‘ốc đảo’ riêng lẻ”. Tại Hồng Kông, các trung tâm như Cyberport hay Công viên Khoa học và Công nghệ đã quy tụ startup, tập đoàn công nghệ, nhà đầu tư và ngân hàng trong một không gian hợp tác, tạo nên cụm hệ sinh thái đổi mới toàn diện. Việt Nam, theo ông, có thể hình thành các khu hợp tác tương tự, kết nối FinTech, ngân hàng, nhà đầu tư, viễn thông và đại học để ra một kho ý tưởng, nhân tài và đầu tư, giúp các trung tâm tài chính quốc tế có thể vận hành trong nhiều thập kỷ tới.
Cân bằng giữa đổi mới và ổn định
Thách thức lớn nhất, theo ông Wright, là tìm điểm cân bằng giữa đổi mới và ổn định. Một trung tâm tài chính với “tinh thần đổi mới cao, mức độ ổn định thấp” có nguy cơ hình thành các bong bóng đầu cơ, giám sát yếu kém và đánh mất lòng tin của nhà đầu tư.
Ngược lại, một môi trường có “tinh thần đổi mới cao, mức độ ổn định cao” đồng nghĩa với định hướng rõ ràng, thí điểm đáng tin cậy và các biện pháp mạnh tay trước những vấn đề như bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng.
Theo ông Wright, sự cân bằng mà Việt Nam cần hướng tới là: một trung tâm tài chính khuyến khích thử nghiệm nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn vững chắc. Hệ thống pháp lý phù hợp bao gồm các quy định tham gia rõ ràng, cơ chế quản lý tinh gọn và linh hoạt, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế sẽ tạo ra một môi trường nơi nhà đầu tư hiểu rõ vị trí của họ và cộng đồng đổi mới, sáng tạo biết làm sao để doanh nghiệp tăng trưởng.
Một trung tâm tài chính quá thiên về đổi mới nhưng thiếu giám sát có thể tạo ra bong bóng đầu cơ và làm xói mòn lòng tin của nhà đầu tư. Ngược lại, nếu chính sách quá thận trọng, đổi mới có thể bị kìm hãm.
Nhân lực – nền tảng của tương lai
Theo ông Wright, nguồn nhân lực là yếu tố quyết định sự thành công của trung tâm tài chính quốc tế. Việt Nam cần đầu tư vào giáo dục, đào tạo và phát triển nghề nghiệp để tạo dựng kỹ năng trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, an ninh mạng, quản trị rủi ro và kỹ thuật tài chính. Việc hợp tác cùng các trường đại học, cơ quan chuyên nghiệp và các vườn ươm sẽ giúp phát triển thế hệ lãnh đạo fintech tương lai.
Đồng thời, việc thu hút các chuyên gia quốc tế cũng rất quan trọng. Các trung tâm tài chính quốc tế như Dubai đã áp dụng thành công các loại thị thực mới nhằm thu hút lao động có tay nghề, họ xếp hạng cao về các chỉ số cạnh tranh nhân tài toàn cầu. Việt Nam có thể cân nhắc các bước tương tự để đảm bảo rằng trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là một cứ điểm tài chính, mà còn là một nơi thu hút nhân tài quốc tế.
Ông Wright kết luận, Việt Nam đang đang đứng trước một bước ngoặt. Nếu biết kết hợp minh bạch, nhất quán và hợp tác trong lộ trình xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, Việt Nam có thể tạo ra không chỉ một cứ điểm tài chính, mà còn là một trung tâm đổi mới, sáng tạo kết nối châu Á với thế giới. Lợi ích mang lại không chỉ là những dòng vốn đầu tư, đó còn là một trung tâm tài chính quốc tế sôi động có thể tạo ra việc làm, nuôi dưỡng các startup, thu hút nhân tài và giúp Việt Nam trở thành một mảnh ghép quan trọng trong tài chính toàn cầu.
“Chặng đường này sẽ đòi hỏi tầm nhìn, tính kiên nhẫn và sự hợp tác mạnh mẽ giữa hai khối công tư. Tuy nhiên, thành quả lại hoàn toàn nằm trong tầm với, đó là một môi trường có “tinh thần đổi mới cao, mức độ ổn định cao” mang lại thịnh vượng, khả năng chống chịu và nâng cao vị thế trên trường quốc tế của kinh tế Việt Nam trong những thập kỷ tới.”, ông Phil Wright, Giám đốc cấp cao, Khối nghiệp vụ ngân hàng, HSBC Việt Nam nhận định.
Anh Mai