Rủi ro thanh khoản ngân hàng tăng khi các doanh nghiệp ‘sân sau’ khó trả nợ, theo VnDirect Research
Theo báo cáo, trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng mạnh nhưng tăng trưởng huy động trên thị trường 1 (thị trường dân cư) chưa theo kịp tốc độ, thanh khoản của hệ thống ngân hàng liên tục gặp áp lực.
Các ngân hàng thường tìm đến thị trường liên ngân hàng để giải tỏa áp lực thanh khoản trong ngắn hạn nhưng điều này vô tình khiến mức lãi suất trên thị trường qua đêm neo cao, ở mức 4%–6%.
Để tối ưu chi phí vốn, một số ngân hàng tư nhân đã tăng nhẹ lãi suất huy động. Cụ thể, lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng tại nhóm ngân hàng tư nhân tăng liên tục 0,04 điểm % trong các tháng 9 và 10/2025, và đến ngày 21/11/2025, lãi suất 3 tháng tăng thêm 0,14 điểm %, trong khi kỳ hạn 12 tháng tăng 0,06 điểm % so với tháng trước. Báo cáo của VnDirect Research nhận định xu hướng lãi suất tiền gửi nhiều khả năng tiếp tục tăng trong giai đoạn cuối năm.
Áp lực thanh khoản còn được phản ánh trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng. Tỷ lệ cho vay so với tiền gửi (LDR) của phần lớn ngân hàng thương mại tăng trong quý 3/2025 so với cuối năm 2024 do tăng trưởng tín dụng vượt xa tăng trưởng tiền gửi, dẫn đến chênh lệch ngày càng lớn giữa nguồn huy động và cho vay.
Đồng thời, các khoản phải thu lãi và phí lũy kế cũng tăng lên, cho thấy dòng vốn ngắn hạn vào hệ thống có dấu hiệu suy yếu. Các ngân hàng đã đẩy mạnh phát hành giấy tờ có giá (tăng 38% so với cùng kỳ), giúp hỗ trợ thanh khoản nhưng đồng thời có thể đẩy lãi suất trái phiếu ngân hàng tăng, gây áp lực lên biên lãi ròng (NIM).
Theo đó, VnDirect Research cảnh báo rủi ro thanh khoản có thể tăng nếu các nhóm khách hàng vay lớn – thường là các doanh nghiệp liên quan hoặc “sân sau” – gặp khó khăn trong trả nợ, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, nơi tín dụng tăng mạnh nửa đầu năm 2025.
Báo cáo nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết của các ngân hàng là củng cố bộ đệm vốn nhằm nâng cao khả năng chống chịu trước rủi ro đang gia tăng.
Báo cáo cũng chỉ ra những yếu tố tích cực hỗ trợ thanh khoản. Sự phục hồi của thị trường bất động sản cùng với việc luật hóa Nghị quyết 42 sẽ giúp giá trị tài sản đảm bảo tại các ngân hàng được cải thiện, phần nào giảm bớt áp lực thanh khoản so với năm 2024.
Anh Mai