1. Sự cần thiết cần phải xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên hiện nay.
Trong thời đại công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế sâu rộng, xã hội đang thay đổi mạnh mẽ về mọi mặt: từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, giáo dục và lối sống. Sinh viên – lực lượng trí thức trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước – là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp của những biến động ấy. Đặc biệt, trước sự bùng nổ công nghệ và sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, nhiều cơ hội học tập, sáng tạo được mở ra, nhưng đồng thời cũng xuất hiện không ít nguy cơ, thách thức khiến sinh viên dễ sa vào lối sống lệch chuẩn, buông thả hoặc thiếu định hướng. Bởi vậy, việc xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên không chỉ là một yêu cầu quan trọng, mà còn là vấn đề cấp thiết đối với sự phát triển của mỗi cá nhân, của thế hệ trẻ và của xã hội Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
* Sinh viên là lực lượng nòng cốt, quyết định tương lai đất nước
- Sinh viên hôm nay chính là đội ngũ trí thức trẻ của ngày mai – những người trực tiếp gánh vác nhiệm vụ xây dựng đất nước phồn vinh, hiện đại và hội nhập. Đảng và Nhà nước luôn xác định "thanh niên là rường cột của nước nhà", do đó việc bồi dưỡng thế hệ sinh viên có tri thức, có đạo đức, có sức khỏe, có bản lĩnh và lối sống lành mạnh là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa chiến lược lâu dài.
* Lối sống lành mạnh là nền tảng để sinh viên phát triển toàn diện
- Lối sống lành mạnh không chỉ giúp sinh viên có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt, mà còn là điều kiện để họ học tập hiệu quả, rèn luyện ý chí, hình thành nhân cách và bản lĩnh. Một sinh viên có thói quen sinh hoạt điều độ, rèn luyện thể thao, ăn uống khoa học, có tinh thần nhân ái, trách nhiệm và sống tích cực sẽ luôn tràn đầy năng lượng, biết tự kiểm soát hành vi và ứng phó hiệu quả với áp lực cuộc sống. Đây chính là nền tảng để sinh viên phát triển toàn diện cả về trí – đức – thể – mỹ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội hiện đại.
* Xây dựng lối sống lành mạnh góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng và giá trị văn hóa dân tộc
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhiều giá trị truyền thống đang bị mai một, nhất là trong giới trẻ. Nếu không được định hướng đúng đắn, sinh viên dễ bị ảnh hưởng bởi lối sống cực đoan, xa rời chuẩn mực đạo đức, thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Do vậy, việc giáo dục, xây dựng lối sống lành mạnh chính là một biện pháp thiết thực để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và củng cố niềm tin son sắt của thế hệ trẻ đối với con đường phát triển của đất nước.
2. Thực trạng lối sống của sinh viên trong giai đoạn hiện nay
Qua khảo sát cho thấy phần lớn sinh viên có ý thức vươn lên, tích cực và chủ động trong học tập, rèn luyện. Chủ động, tích cực, nỗ lực trong hoạt động xã hội, cộng đồng. Kết quả khảo sát sinh viên tại một số trường cao đẳng, đại học trong năm học 2024–2025 cho thấy:
2.1. Mặt tích cực
a. Nhận thức của sinh viên về lối sống lành mạnh ngày càng nâng cao
- Sinh viên ngày nay quan tâm hơn đến việc rèn luyện thể chất và chăm sóc sức khỏe bản thân. Nhiều bạn chủ động tham gia các hoạt động thể dục, thể thao, tập gym, yoga hoặc chạy bộ để duy trì sức khỏe và vóc dáng. Ý thức về việc ăn uống khoa học, ngủ nghỉ hợp lý, hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích cũng ngày càng được nâng cao. Điều này cho thấy sự thay đổi tích cực trong tư duy sống của giới trẻ, nhất là trong bối cảnh công nghệ phát triển khiến con người dễ rơi vào lối sống tĩnh tại, phụ thuộc vào thiết bị số.
- Sinh viên cũng ngày càng chú trọng đến sức khỏe tinh thần và các giá trị của đời sống tinh thần. Nhiều bạn biết cách cân bằng giữa học tập, làm việc và nghỉ ngơi; biết quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ người khác; chủ động tham gia các hoạt động tình nguyện, công tác xã hội, các câu lạc bộ kỹ năng sống. Đặc biệt, trong thời đại hội nhập quốc tế và chuyển đổi số, sinh viên nhận thức sâu sắc hơn về việc xây dựng hình ảnh bản thân có văn hóa, biết sử dụng mạng xã hội một cách văn minh, biết chọn lọc thông tin, biết nhận diện thông tin xấu, độc, tránh phát tán nội dung tiêu cực, đồng thời lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong cộng đồng.
- Sinh viên hiện nay có tư duy hiện đại, năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; điều này đang từng bước hình thành một thế hệ sinh viên "vừa hồng, vừa chuyên", có tri thức, có sức khỏe, có lối sống tích cực và ý thức xây dựng xã hội tốt đẹp hơn.
b. Tinh thần học tập và khát vọng vươn lên mạnh mẽ
- Ngày nay sinh viên chủ động hơn trong việc học tập, chủ động tìm tòi và tiếp thu kiến thức mới. Không chỉ giới hạn trong khuôn khổ bài giảng trên lớp, nhiều bạn tích cực tham gia các khóa học trực tuyến, các buổi tọa đàm, hội thảo chuyên đề hay các chương trình trao đổi học thuật để mở rộng hiểu biết, nâng cao kỹ năng, và xây dựng khả năng thích ứng xã hội mới.
- Sinh viên với khát vọng khẳng định bản thân và cống hiến cho xã hội đang trở thành động lực mạnh mẽ trong thế hệ sinh viên mới. Họ không chỉ học để có việc làm, mà còn học để sáng tạo, để khởi nghiệp, để làm chủ tương lai. Tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi đã và đang được thể hiện rõ qua phong trào sinh viên nghiên cứu khoa học, các cuộc thi khởi nghiệp, sáng tạo trẻ, cũng như các hoạt động phát triển kỹ năng mềm và kỹ năng nghề nghiệp. Không chỉ dừng lại ở học tập tri thức, nhiều sinh viên còn chủ động rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và kỹ năng sống, hướng tới sự phát triển toàn diện. Các bạn tích cực tham gia hoạt động Đoàn, Hội Sinh viên, phong trào "Sinh viên 5 tốt" [5], các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng…
c.Lối sống cởi mở, năng động, hướng tới hội nhập quốc tế
- Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, sinh viên với vai trò là lực lượng trí thức trẻ, năng động và có tinh thần hội nhập mạnh mẽ. Đây là xu hướng tích cực, phản ánh sự trưởng thành về nhận thức, bản lĩnh và khả năng thích ứng của thế hệ trẻ trước những biến đổi không ngừng của thế giới hiện đại.
- Trước hết, về lối sống, sinh viên ngày nay thể hiện ở khả năng tiếp nhận và chọn lọc các giá trị văn hóa đa dạng. Nhờ sự phát triển của Internet và các nền tảng truyền thông xã hội, sinh viên có điều kiện tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau, học hỏi các chuẩn mực văn minh, hiện đại của thế giới.
- Về tính năng động của sinh viên được thể hiện rõ trong cách học, cách sống và cách làm việc. Sinh viên thế hệ mới không ngại thay đổi, dám thử thách bản thân trong những môi trường mới. Họ tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ kỹ năng, phong trào tình nguyện, nghiên cứu khoa học hay các dự án khởi nghiệp.
- Trong đời sống hiện đại, sinh viên hiện nay ngày càng thể hiện rõ tinh thần hội nhập quốc tế. Họ nỗ lực trau dồi ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp liên văn hóa và hiểu biết về kinh tế, chính trị, xã hội toàn cầu. Ngày càng có nhiều sinh viên đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc tế, giành học bổng du học, tham gia chương trình trao đổi sinh viên hoặc nghiên cứu khoa học ở nước ngoài. Họ trở thành cầu nối góp phần quảng bá hình ảnh con người và văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
2.2. Mặt hạn chế
a. Một bộ phận sinh viên thiếu định hướng giá trị sống
Bên cạnh những mặt tích cực và tiến bộ trong nhận thức, vẫn còn một bộ phận không nhỏ sinh viên hiện nay chưa xác định được cho mình hệ giá trị sống đúng đắn, dẫn đến lối sống thiếu lành mạnh, lệch lạc về tư tưởng và hành vi. Đây là một thực trạng đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển toàn diện của bản thân sinh viên cũng như chất lượng nguồn nhân lực trẻ của đất nước trong tương lai.
- Thứ nhất, nhiều sinh viên chưa xác định rõ mục tiêu, lý tưởng rõ ràng. Không ít bạn bước vào giảng đường đại học mà chưa hiểu rõ mình học để làm gì, muốn trở thành người như thế nào trong tương lai. Một số người học theo xu hướng đám đông, chọn ngành nghề vì "dễ xin việc" hay "theo ý cha mẹ" mà không xuất phát từ đam mê và năng lực bản thân. Chính vì thiếu định hướng, họ dễ rơi vào tâm lý học đối phó, học cho có bằng cấp chứ không thực sự nỗ lực phát triển bản thân.
- Sự bùng nổ của mạng xã hội và mặt trái của nền kinh tế thị trường đã tác động không nhỏ đến hoạt động nhận thức giá trị sống của sinh viên. Không ít bạn trẻ bị cuốn vào lối sống thực dụng, chạy theo hình thức, thích "sống ảo", khoe mẽ, đua đòi, coi trọng vật chất hơn tinh thần. Những giá trị đạo đức truyền thống như lòng nhân ái, trung thực, tiết kiệm, khiêm tốn… bị xem nhẹ [1], thậm chí bị lãng quên. Một số sinh viên còn dễ bị ảnh hưởng bởi các trào lưu lệch chuẩn, thiếu chọn lọc khi tiếp nhận văn hóa ngoại lai.
- Ngoài ra, một bộ phận khác thì chọn cách chạy trốn bằng việc sa vào các tệ nạn như nghiện game, nghiện mạng xã hội, tiêu xài hoang phí, hoặc sống khép kín, tách biệt với tập thể.
b. Thói quen sinh hoạt và học tập thiếu khoa học
- Thứ nhất, thói quen sinh hoạt không điều độ là một vấn đề đáng báo động. Nhiều sinh viên thường xuyên thức khuya, thậm chí đến 1–2 giờ sáng để học bài, xem phim, lướt mạng xã hội hay chơi game. Việc ngủ không đủ giấc khiến cơ thể mệt mỏi, tinh thần uể oải, khả năng tập trung và hiệu suất học tập giảm sút đáng kể. Những thói quen này lâu dài dẫn đến suy giảm sức khỏe, mất cân bằng dinh dưỡng và tăng nguy cơ mắc các bệnh về dạ dày, tim mạch hay stress tâm lý.
- Thứ hai, thói quen học tập thiếu khoa học là vấn đề phổ biến ở không ít sinh viên. Một bộ phận còn học tập theo kiểu đối phó, chỉ tập trung ôn thi khi gần đến kỳ kiểm tra, thiếu kế hoạch học tập dài hạn. Việc học "nước đến chân mới nhảy" không chỉ làm giảm chất lượng tiếp thu mà còn gây căng thẳng, mệt mỏi. Một số sinh viên còn thiếu kỹ năng tự học, lệ thuộc vào giáo viên hoặc tài liệu sẵn có, chưa biết cách khai thác nguồn học liệu mở, chưa chủ động tìm tòi tri thức mới.
- Ngoài ra, một số sinh viên cũng thiếu kỹ năng quản lý thời gian và cân bằng cuộc sống. Họ chưa biết sắp xếp thời gian hợp lý giữa học tập, làm thêm, nghỉ ngơi và giải trí, dẫn đến áp lực, stress hoặc hiệu quả công việc kém. Việc chạy theo xu hướng "làm thêm để tự lập tài chính" mà bỏ bê việc học cũng là thực trạng đáng lưu ý ở một bộ phận sinh viên hiện nay.
c. Biểu hiện suy giảm đạo đức, lối sống thực dụng
- Thiếu trung thực, vô cảm và thiếu trách nhiệm trong học tập và cuộc sống. Biểu hiện như: gian lận trong thi cử, sao chép bài làm, sử dụng tài liệu trái phép, thậm chí thuê người làm luận văn, khóa luận thay. Không ít bạn có thái độ thờ ơ, vô cảm trước khó khăn của người khác, chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân mà quên đi trách nhiệm với cộng đồng. Sự xuống cấp về đạo đức còn thể hiện ở cách ứng xử thiếu văn hóa: nói năng thiếu lễ phép, xúc phạm người khác trên mạng xã hội, hay vi phạm quy định của nhà trường, pháp luật nhà nước.
- Lối sống thực dụng đang có xu hướng lan rộng trong một bộ phận sinh viên. Ở đây có một số bạn trẻ coi trọng giá trị vật chất hơn tinh thần, đặt lợi ích cá nhân lên trên hết, sẵn sàng đánh đổi đạo đức để đạt được mục đích. Nhiều chạy theo hình thức bên ngoài, tiêu xài hoang phí, đua đòi hàng hiệu, xem việc thể hiện bản thân trên mạng xã hội quan trọng hơn việc học tập, rèn luyện thực chất.
- Hiện tượng "sống ảo" và lệch chuẩn giá trị sống ngày càng phổ biến trong giới trẻ, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Instagram. Nhiều sinh viên bị cuốn vào việc thể hiện bản thân qua hình ảnh, lượt thích, lượt theo dõi, từ đó đánh mất sự chân thực và giản dị trong cuộc sống.
- Sự thiếu định hướng giáo dục đạo đức và lý tưởng sống cũng góp phần làm cho một bộ phận sinh viên đánh mất chuẩn mực ứng xử. Khi xã hội đề cao thành công vật chất, nhiều sinh viên dễ rơi vào tâm lý so sánh, ganh đua, hoặc chán nản nếu không đạt được kỳ vọng. Điều đó dẫn đến tình trạng khủng hoảng niềm tin, thiếu kiên định, sống buông thả và thiếu trách nhiệm.
d. Ảnh hưởng tiêu cực từ mạng xã hội và truyền thông số
- Trước hết, mạng xã hội đang góp phần hình thành lối sống lệch chuẩn và "ảo hóa" trong một bộ phận sinh viên. Việc quá say mê với không gian mạng khiến nhiều bạn trẻ đánh mất sự cân bằng giữa thế giới thực và ảo. Không ít sinh viên dành phần lớn thời gian để lướt mạng, đăng tải hình ảnh, chia sẻ cảm xúc, chạy theo lượt "like", "share", "follow", thay vì đầu tư cho học tập, rèn luyện kỹ năng hay giao tiếp trực tiếp.
- Thứ hai, mạng xã hội đang tác động mạnh đến hệ giá trị và nhận thức của giới trẻ, khiến nhiều sinh viên dễ bị cuốn theo lối sống thực dụng, hưởng thụ và chạy theo hình thức. Đây là biểu hiện của sự khủng hoảng giá trị sống, khiến một số bạn trẻ mất đi định hướng, giảm tinh thần phấn đấu và cống hiến.
- Thứ ba, truyền thông số với tốc độ lan truyền thông tin nhanh nhưng thiếu kiểm chứng còn khiến sinh viên dễ bị ảnh hưởng bởi tin giả, thông tin sai lệch và các quan điểm cực đoan. Việc tiếp cận và chia sẻ thông tin mà không kiểm chứng nguồn gốc khiến sinh viên dễ bị dẫn dắt bởi những xu hướng tiêu cực, hình thành lối sống và thái độ thiếu chuẩn mực, thậm chí ảnh hưởng đến nhận thức chính trị, tư tưởng và niềm tin xã hội.
3. Giải pháp để xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế
3.1. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám hiệu các trường đại học, cao đẳng trong công tác xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên
- Trước hết, Đảng ủy và Ban Giám hiệu cần xác định rõ rằng: giáo dục lối sống, đạo đức, nhân cách cho sinh viên là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm, lâu dài và xuyên suốt trong chiến lược phát triển nhà trường.Công tác lãnh đạo, chỉ đạo phải đặt trong tổng thể nhiệm vụ đào tạo con người toàn diện – vừa "hồng" vừa "chuyên" [7], vừa có tri thức, kỹ năng nghề nghiệp, vừa có đạo đức, bản lĩnh và trách nhiệm xã hội.
- Đảng ủy nhà trường cần ban hành nghị quyết, kế hoạch, chương trình hành động chuyên đề về xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên, gắn nội dung này với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cũng như các phong trào thi đua "Sinh viên 5 tốt", "Thanh niên sống đẹp, sống có ích" [6].Ban Giám hiệu chỉ đạo các phòng, khoa, đoàn thể phối hợp chặt chẽ trong tổ chức hoạt động giáo dục, từ giảng dạy chính khóa đến ngoại khóa, sinh hoạt chính trị – tư tưởng, trải nghiệm kỹ năng sống, nhằm tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức và hành động của sinh viên.
- Quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên phát huy vai trò nòng cốt trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống, lý tưởng cách mạng cho sinh viên.Các tổ chức này cần được giao nhiệm vụ cụ thể, gắn trách nhiệm với việc xây dựng môi trường văn hóa học đường, tổ chức phong trào tình nguyện, diễn đàn tư tưởng, cuộc thi tìm hiểu về đạo đức – lối sống, tuyên truyền gương sinh viên tiêu biểu, góp phần lan tỏa giá trị sống tích cực trong toàn trường..
- Tăng cường chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục toàn diện, "an toàn – thân thiện – sáng tạo", trong đó mọi thành vin đều được tôn trọng và khuyến khích phát triển. Môi trường đó phải kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống dân tộc và tinh thần hiện đại, hội nhập quốc tế, giúp sinh viên vừa tự tin, năng động, sáng tạo, vừa có đạo đức, trách nhiệm và lòng nhân ái.
3.2. Xây dựng chương trình đào tạo, lồng ghép chương trình giáo dục lối sống vào chương trình học tập cho sinh viên.
- Các trường đại học, cao đẳng cần xác định mục tiêu cốt lõi của giáo dục lối sống là hình thành cho sinh viên những phẩm chất, giá trị sống và hành vi ứng xử tích cực phù hợp với chuẩn mực đạo đức, pháp luật và bản sắc văn hóa dân tộc.Nội dung giáo dục lối sống cần được thiết kế toàn diện, linh hoạt và phù hợp với đặc thù ngành học, bao gồm các chủ đề như: kỹ năng sống, đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử học đường, trách nhiệm công dân, kỹ năng số, sức khỏe tinh thần, bảo vệ môi trường, ý thức công dân toàn cầu,…
- Chủ động tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, hội thảo, tọa đàm, talkshow, câu lạc bộ kỹ năng sống, chương trình văn hóa – thể thao – tình nguyện, qua đó giúp sinh viên được rèn luyện, trải nghiệm, và chuyển hóa nhận thức thành hành động thực tế. Những hoạt động như "Tuần sinh hoạt công dân đầu khóa", "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", hay các cuộc thi "Sinh viên với văn hóa ứng xử học đường", "Sinh viên sống đẹp" cần được đổi mới về hình thức, nội dung, kết hợp công nghệ số, truyền thông hiện đại để thu hút và tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.
- Nhà trường cần xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá việc rèn luyện lối sống của sinh viên một cách khoa học, kết hợp giữa đánh giá của giảng viên, tập thể lớp, tổ chức Đoàn – Hội và tự đánh giá của sinh viên. Kết quả rèn luyện về lối sống nên được gắn với điểm rèn luyện, học bổng, hoặc tiêu chí xét tốt nghiệp, khen thưởng, để tạo động lực phấn đấu.
3.3. Phát huy vai trò nêu gương của đội ngũ cán bộ, giảng viên và cố vấn học tập trong công tác giáo dục lối sống cho sinh viên.
- Trong môi trường đại học, cán bộ, giảng viên và cố vấn học tập không chỉ là những người truyền đạt tri thức mà còn là tấm gương đạo đức, nhân cách và lối sống để sinh viên noi theo. Do đó, phát huy vai trò nêu gương của đội ngũ này là một giải pháp mang tính nền tảng, lâu dài và bền vững trong xây dựng lối sống lành mạnh cho sinh viên trong kỷ nguyên số hiện nay.
- Trước hết, mỗi cán bộ, giảng viên cần nhận thức sâu sắc rằng nêu gương không chỉ là yêu cầu đạo đức mà còn là trách nhiệm nghề nghiệp. Trong công tác giáo dục, "một tấm gương sống còn có giá trị hơn trăm bài diễn thuyết". Giảng viên phải luôn thể hiện thái độ chuẩn mực trong lời nói, hành vi, tác phong làm việc, tinh thần học hỏi và ứng xử với sinh viên. Từ cách giảng dạy, làm việc nhóm, đến cách đối diện với khó khăn hay mâu thuẫn, tất cả đều có tác động mạnh mẽ đến quá trình hình thành nhân cách của sinh viên.
- Giảng viên đại học không chỉ dừng lại ở vai trò truyền đạt kiến thức chuyên môn mà còn là người định hướng tư tưởng, đạo đức và phong cách sống cho sinh viên. Trong quá trình giảng dạy, giảng viên cần khéo léo lồng ghép các nội dung giáo dục đạo đức, trách nhiệm xã hội, tinh thần nhân văn, ý thức công dân toàn cầu vào bài giảng.Bên cạnh đó, giảng viên cần thường xuyên tương tác, trao đổi, tư vấn và hỗ trợ sinh viên trong học tập và đời sống, tạo dựng niềm tin và sự gần gũi để sinh viên dễ dàng chia sẻ, tiếp nhận những định hướng đúng đắn về lối sống.
- Cần xây dựng quy chế, tiêu chuẩn và cơ chế khuyến khích việc nêu gương trong đội ngũ cán bộ, giảng viên và cố vấn học tập. Đi đôi với nó cần tuyên dương, nhân rộng các điển hình tiên tiến, những tấm gương nhà giáo tiêu biểu, có ảnh hưởng tích cực đến sinh viên. Việc lan tỏa các gương sáng trong trường học sẽ góp phần tạo dựng môi trường sư phạm lành mạnh, văn minh, nhân văn và đầy cảm hứng.
3.4. Phối hợp chặt chẽ giữa các phòng, khoa, ban trong công tác giáo dục lối sống lành mạnh cho sinh viên
- Trước hết, cần xác định rõ vai trò của từng bộ phận trong hệ thống tổ chức của nhà trường để tránh tình trạng chồng chéo, thiếu đồng bộ trong triển khai.
+ Đảng ủy, Ban giám hiệu là cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng chiến lược, xây dựng chủ trương, kế hoạch tổng thể về giáo dục lối sống lành mạnh cho sinh viên.
+ Phòng Công tác sinh viên (hoặc phòng Công tác chính trị – sinh viên) giữ vai trò tham mưu, điều phối, tổ chức các hoạt động giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống, tư tưởng, đạo đức và văn hóa ứng xử cho sinh viên.
+ Các khoa chuyên môn chịu trách nhiệm lồng ghép nội dung giáo dục lối sống vào chương trình giảng dạy, tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, sinh hoạt học thuật, giúp sinh viên tiếp cận vấn đề dưới góc độ chuyên ngành.
+ Phòng Tổ chức – Hành chính, phòng Đào tạo, phòng Truyền thông, Trung tâm tư vấn – hỗ trợ sinh viên và các tổ chức Đoàn – Hội sinh viên cần phối hợp triển khai các hoạt động ngoại khóa, tuyên truyền, truyền thông tích cực, nhằm lan tỏa những giá trị tốt đẹp và xây dựng môi trường học đường văn minh, thân thiện.
3.5. Xây dựng môi trường sống, không gian sống lành mạnh, thiết thực phù hợp với mục tiêu giáo dục lối sống cho sinh viên.
- Nhà trường cần hướng đến việc xây dựng môi trường học đường thực sự lành mạnh – nơi sinh viên cảm thấy được tôn trọng, khích lệ và phát huy năng lực bản thân. Môi trường đó phải đảm bảo mối quan hệ thầy – trò, trò – trò, và giữa sinh viên với cán bộ, nhân viên nhà trường được xây dựng trên tinh thần tôn trọng, hợp tác và chia sẻ. Xây dựng một môi trường học đường dân chủ, nhân ái sẽ giúp sinh viên hình thành thái độ sống tích cực, biết lắng nghe, biết tôn trọng sự khác biệt và sống có trách nhiệm với tập thể, với cộng đồng.
- Giáo dục lối sống lành mạnh cần gắn liền với xây dựng văn hóa học đường tích cực, trong đó mọi thành viên đều có ý thức giữ gìn hình ảnh, chuẩn mực ứng xử và giá trị đạo đức. Một môi trường văn hóa lành mạnh sẽ là "lá chắn" vững chắc trước những ảnh hưởng tiêu cực từ xã hội và truyền thông số, giúp sinh viên tự điều chỉnh hành vi, hướng đến các giá trị tốt đẹp.
- Cần khuyến khích sinh viên tham gia tích cực vào các hoạt động tự quản, câu lạc bộ, nhóm thiện nguyện, tổ đội văn hóa – thể thao – học thuật, qua đó hình thành tinh thần đoàn kết, năng động, trách nhiệm và gắn bó với cộng đồng. Khi sinh viên được trao quyền tham gia và đồng kiến tạo môi trường học tập – sinh hoạt của mình, họ sẽ ý thức rõ hơn về vai trò cá nhân, từ đó tự giác rèn luyện, điều chỉnh hành vi và nhân rộng lối sống tích cực đến bạn bè.
Trường Cao đẳng Bắc Giang
Tài liệu tham khảo
Đảng Cộng sản Việt Nam. (2025). Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Hà Nội.
Kuhn, P., & Weinberger, C. (2005). Leadership skills and wages.
Journal of Labor Economics, 23(3), 395–436.
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. (2019). Luật Giáo dục.
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. (2020). Luật Thanh niên.
Đặng Thị Quỳnh. (2022). Phong trào tình nguyện và tác động đến lối sống sinh viên. Tạp chí Giáo dục, 32(4), 45–52.
Nguyễn Văn Hùng. (2024). Quản lý công tác giáo dục đạo đức trong trường cao đẳng. Tạp chí Khoa học Quản lý Giáo dục, 15(2), 67–75.
Phạm Hồng Thắm. (2023). Vai trò của cố vấn học tập trong giáo dục lối sống sinh viên. Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục, 18(1), 21–30.