TNQĐ là lực lượng đông đảo, có vai trò to lớn, đi đầu xung kích trong thực hiện nhiệm vụ của Quân đội và đơn vị; là nguồn kế tiếp bổ sung cho đội ngũ cán bộ của Đảng, Quân đội, góp phần xây dựng tổ chức đảng Trong sạch vững mạnh, đơn vị Vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”; đồng thời, là lực lượng xung kích trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, các phong trào thi đua, các cuộc vận động của Quân đội và đất nước, đảm nhận nhiệm vụ ở những nơi khó khăn, ác liệt nhất với tinh thần “Quyết chiến, quyết thắng”, không ngại hy sinh, không sợ gian khổ. Trong giáo dục TNQĐ hiện nay, giáo dục lý tưởng cách mạng là nội dung cốt lõi, có vai trò định hướng cơ bản, lâu dài, tạo động lực mạnh mẽ cho TNQĐ phấn đấu vươn lên cống hiến cho đất nước, Quân đội và khẳng định giá trị của mình trong xã hội.
Nhận thức rõ vị trí, vai trò của thanh niên và tầm quan trọng của việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNQĐ. Thời gian qua, cấp ủy, đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp, nhất là đội ngũ chính ủy, chính trị viên, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn đã thường xuyên quan tâm, coi trọng giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNQĐ; nội dung, hình thức, giáo dục đã thường xuyên đổi mới, bám sát vào nhiệm vụ chính trị trung tâm của cơ quan, đơn vị; lý tưởng cách mạng của TNQĐ đã có nhiều chuyển biến tích cực. Góp phần xây dựng xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa - người quân nhân cách mạng ưu tú trong Quân đội, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNQĐ hiện nay còn những hạn chế nhất định cả về tổ chức, nội dung, hình thức, hiệu quả. Đáng chú ý là việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Quân đội về giáo dục thế hệ trẻ, nhất là giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa trong thanh niên của một số cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn các cấp, chưa kịp thời, hiệu quả. Nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng còn chung chung, trừu tượng, chưa gắn với thực tế cuộc sống, thực tiễn Quân đội nên thiếu sức thuyết phục. Vẫn còn tình trạng “Một bộ phận thanh niên Quân đội giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, Quân đội. Một số ít thanh niên bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động đi ngược lại sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta…
Hiện nay, thế giới đang trải qua những biến động to lớn, diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo. Quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, những vấn đề toàn cầu của thời đại, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, nhất là công nghệ số phát triển mạnh mẽ đã và đang tác động nhiều mặt đến đời sống xã hội ở nước ta. Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của hơn 36 năm thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng; sự trưởng thành, phát triển về mọi mặt của Quân đội trong gần 80 năm qua. Điều đó đã củng cố niềm tin của TNQĐ vào lý tưởng cách mạng, khơi dậy sức mạnh và khát vọng cống hiến của TNQĐ vào sự nghiệp chung. Song, những tác động khó tránh khỏi từ mặt trái của quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, sự chống phá của các thế lực thù địch với cách mạng nước ta, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới cũng đang tác động mạnh mẽ đến nhận thức, tư tưởng, lối sống, niềm tin, lý tưởng của TNQĐ.
Do đó, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNQĐ trong thời kỳ mới là vấn đề mang tính cấp thiết. Quá trình thực hiện, đòi hỏi phải quán triệt và thực hiện tốt một số yêu cầu sau:
Một là, giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải đúng mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng , nhiệm vụ của Quân đội, đơn vị và hoàn thành xuất sắc chức trách nhiệm vụ được giao.
Việc giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải bảo đảm cho TNQĐ luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, nhân dân; tin tưởng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới và quyết tâmhoàn thành xuất sắc chức trách nhiệm vụ được giao. Cấp ủy, đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn các cấp cần thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho TNQĐ ngay từ khi làm công tác tuyển nhận, huấn luyện, để thanh niên có bản lĩnh vững vàng, không ngả nghiêng, dao động, ngại khó, ngại khổ, yên tâm phấn đấu, cống hiến, xây dựng Quân đội. Chú trọng, tuyên truyền những chặng đường vinh quang của Đảng, đặc biệt là mục tiêu, lý tưởng cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn; thành tựu của Đảng hơn 36 năm lãnh đạo đất nước tiến hành công cuộc đổi mới; kết quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; vị thế, hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế; giáo dục truyền thống của Quân đội.... Để thực hiện có hiệu quả nội dung trên, các cơ quan, đơn vị phải tổ chức thực hiện nghiêm nội dung kế hoạch huấn luyện, giáo dục chính trị đã xác định; duy trì nghiêm các nền nếp, các chế độ, quy định trong ngày, trong tuần; coi trọng công tác kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, uốn nắn, chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện sai trái trong thanh niên; định kỳ tổ chức sinh hoạt ở cấp trung đội, đại đội, tiểu đoàn đối với thanh niên trên các hoạt động, nhiệm vụ của đơn vị, hết sức chú ý đến ý thức, thái độ học tập, rèn luyện của thanh niên.
Hai là, giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp và phải hướng vào thực hiện thắng lợi chức năng, nhiệm vụ và phù hợp với đặc điểm, tâm lý, lứa tuổi, nghề nghiệp, đặc thù hoạt động quân sự của đơn vị.
Giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải luôn chú ý, quan tâm đến đặc điểm tâm lý lứa tuổi, xuất thân và đặc thù hoạt động công tác cụ thể của thanh niên để xác đinh nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục phong phú, sinh động, khả thi, hiệu quả, phù hợp. Chú trọng, lôi cuốn họ vào các phong trào thi đua, cuộc vận động một cách tự nguyện, tự giác, tránh gò ép bằng mệnh lệnh, hành chính. Thường xuyên quan tâm đảm bảo các nhu cầu và lợi ích chính đáng của thanh niên. Giải quyết tốt các mối quan hệ trong tập thể, vừa phù hợp với các chuẩn mực của người quân nhân cách mạng, vừa phù hợp với điều lệnh và kỷ luật Quân đội. Tạo lập được bầu không khí tâm lý trong sáng, lành mạnh trong tập thể, mọi người cùng tin tưởng, đoàn kết phấn đấu vì nhiệm vụ chung và sự trưởng thành của thanh niên. Quá trình tiến hành, phải kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chung với giáo dục riêng; tăng cường tính định hướng chính trị, kết hợp chặt chẽ tính khoa học, tính chiến đấu và tính thực tiễn; hết sức coi trọng, phát huy tinh thần tự giác, tự giáo dục, tự rèn luyện, tự khơi dậy khát vọng cống hiến, phấn đấu cống hiến vươn lên ở mỗi TNQĐ.
Ba là, giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải kết hợp chặt chẽ giữa “ xây ” và “ chống ”.
Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, TNQĐ là một trong những đối tượng mà các thế lực thù địch, phản động xác định hướng đến chủ yếu và thường xuyên nhất. Vì vậy, cấp ủy, đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn các cấp phải luôn coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, qua đó xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng; trung thành tuyệt đối với mục tiêu, lý tưởng chiến đấu Đảng; hoàn thiện phẩm chất đạo đức, lối sống; rèn luyện phương pháp tác phong công tác khoa học, hiệu quả; xây dựng tính tích cực, tự giác học tập, nâng cao trình độ hiểu biết và cách nhận dạng âm mưu thủ đoạn các thế lực thù địch để hình thành khả năng đề kháng trước những âm mưu, thủ đoạn đó cho thanh niên. Đồng thời, phát huy tốt tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình; tham gia đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái đi ngược lại với quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, âm mưu “phi chính trị hóa Quân đội” góp phần giữ vững ổn định chính trị đơn vị, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.
Bốn là, giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ phải trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng.
Đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn các cấp phải thường xuyên làm tốt công tác giáo dục truyền thống, qua đó, củng cố, bồi đắp tinh thần đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau cho thanh niên. Quá trình tiến hành phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp đồng bộ, thống nhất giữa các tổ chức, các lực lượng trong đơn vị; tránh sự chồng chéo, nhiêu khê, thiếu sự sự thống nhất về nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục lý. Quan tâm tạo môi trường, động lực thúc đẩy để mỗi TNQĐ học tập, rèn luyện theo những tấm gương sáng về phẩm chất, đạo đức, năng lực từ đội ngũ cán bộ, chỉ huy quản lý của đơn vị. Vận dụng linh hoạt các hình thức tiến hành thông qua sinh hoạt, giao ban hằng tuần, hội ý chỉ huy đơn vị để phân công, giao nhiệm vụ cho các bộ phận, lực lượng; thông qua thực hành huấn luyện, quản lý, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện thanh niên. Phát huy tốt dân chủ trong tham gia xây dựng chương trình, kế hoạch, tổ chức thực hiện, bảo đảm việc giáo dục lý tưởng cách mạng trong thời kỳ mới cho TNQĐ được tốt nhất.
Vũ Cường - Văn Luân
Học viện Chính trị
