Đầu xuân đi lễ hội Cửa Ông

 TNV - Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, đền Cửa Ông lại tưng bừng mở hội từ ngày mùng Hai tháng Giêng cho đến hết tháng Ba (âm lịch). Trong tiết xuân trời đất giao hoà, cây cối đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi nảy nở, du khách thập phương lại nối tiếp nhau nườm nượp đổ về lễ hội đền Cửa Ông.

Cửa Ông từ xa xưa đã là một bến thuyền cổ mang tên Cửa Suốt. Vị chủ thờ trong đền Cửa Ông là Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, con trai thứ ba của Quốc Công tiết chế Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Ngay từ thủa nhỏ, ông đã là người tính khí mạnh mẽ, thích trừ bạo nghịch.

Tượng đài Đức Ông Trần Quốc Tảng uy nghi sừng sững bên vịnh Bái Tử Long.

 Năm 1285, khi quân Nguyên Mông xâm lược nước ta lần thứ hai. Được tin quân đội nhà Trần không chống cự nổi trước thế giặc đang mạnh phải rút về Vạn Kiếp, Trần Quốc Tảng vội mang quân từ trang ấp của mình ở An Sinh (Đông Triều ngày nay) cùng với quân của các lộ Hải Đông, Vân Trà, Bà Điểm xin làm lực lượng tiên phong để đánh giặc. Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai thắng lợi. Trần Quốc Tảng là một trong những dũng tướng có công được vua Trần ban khen và cấp đất cho lập trang ấp ở Tĩnh Bang (tức Quảng Ninh). Sau đó ông được vua Trần hai lần cử ra trấn giữ vùng biên cương ven biển trọng yếu Cửa Suốt.

Đền Cửa Ông với những đường nét uy linh, cổ kính.

Theo sử sách, đền Cửa Ông còn thờ một vị thần địa phương tên là Hoàng Cần. Sách Đại Nam nhất thống chí đã ghi, Hoàng Cần người xã Hải Lạng (Tiên Yên) tự mình chiêu mộ trai tráng trong vùng, lập thành đội quân đánh đuổi tan giặc về bên kia biên giới. Khi mất đi, ông được vua ban sắc phong làm Khâm sai Động đạo tiết chế. Người dân trong vùng lập đền thờ Trần Quốc Tảng và Hoàng Cần, đều gọi chung một tên mộc mạc nhưng tôn kính là Đức Ông.

Bức tường cổ, trạm khắc sắc xảo tinh tế có từ niên đại hàng trăm năm.

Khi trên bến Cửa Suốt lập miếu thờ Đức Ông vào khoảng năm 1313 thì Cửa Suốt dần được thay bằng tên Cửa Ông. Đền Cửa Ông là một trong những ngôi đền hiếm hoi còn lại đến nay thờ khá đầy đủ gia thất Trần Quốc Tuấn và các cận thần của ông như: Trần Khánh Dư, Lê Phụ Trần, Đỗ Khắc Chung, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng, Hà Đặc, Nguyễn Địa Lộ, Nguyễn Chế Nghĩa, Trần Thì Kiến, Phạm Ngộ,..

Vút cong mái đền bên cây đa rêu phong cổ thụ.

Đền Cửa Ông gồm một quần thể đền và chùa được chia thành hai khu vực rõ rệt là đền Thượng và đền Hạ. Ở đền Thượng nằm trên quả đồi cao với nhiều cây cổ thụ rêu phong cổ kính nhìn ra vịnh Bái Tử Long, khu chính điện thờ vị chủ thần đền là Đức Ông Trần Quốc Tảng, Trần Quốc Tuấn và gia thất cùng các vị cận thần; hai bên có đền Quan Châu, Quan Chánh, chùa Cửa Ông và khu Lăng mộ Trần Quốc Tảng.

Lăng mộ Trần Quốc Tảng.

Hiện nay đền Cửa Ông thuộc phường Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Trong những năm tháng đánh đuổi thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và chiến tranh bảo vệ biên giới, nhờ vào vị trí chiến lược hiểm yếu, quân và dân phường Cửa Ông đã lập được nhiều chiến công oanh liệt, xứng với chiến công lừng lẫy năm xưa của các bậc tiền nhân. Đó là bảo vệ an toàn nhà máy, hầm mỏ ở khu vực cảng Cửa Ông, bắn rơi máy bay Mỹ và bắt sống được giặc lái, đặc biệt là trận địa pháo phòng không và Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cửa Ông đã yểm trợ đắc lực cho bộ đội, dân quân ta giành thắng lợi trong chiến tranh bảo vệ biên giới.  

Để phục vụ cho du khách thập phương đi lễ hội đền Cửa Ông ngày càng tấp nập vào những ngày đầu xuân, Thành phố Cẩm Phả đã đầu tư mở con đường ven biển đấu nối từ quốc lộ 18 vào đến chân cầu Vân Đồn dài chừng 02 km, mặt đường trải nhựa áp - phan rộng 7,5m, hai bên có hè đi bộ được lát đá rộng rãi và sạch sẽ, lan can nằm về phía biển được trang trí những bức phù điêu làm bằng gốm mang đậm điển tích dân gian, đồng quê và mùa xuân; đầu con đường được tô điểm bằng một khuôn viên cây xanh càng làm cho con đường và khu vực Tượng đài Đức Ông Trần Quốc Tảng trở nên đẹp đẽ, uy nghi và bề thế hơn.

Từ quốc lộ 18, xe của du khách rẽ theo con đường ven biển chừng non một cây số là tới bãi đỗ xe rộng rãi ở ngay sát chân đền Hạ. Con đường dốc nối từ quốc lộ 18 vào đền trước kia, nay đã được mở rộng thành con đường đi bộ cho du khách về trẩy hội đền, nhờ sự quyết tâm của chính quyền và sự đồng thuận của 69 hộ dân địa phương cùng 06 cơ quan đơn vị đã di dời nhà cửa, trụ sở nhường chỗ cho tôn tạo cảnh quan khu đền càng trở nên uy nghiêm, linh ứng.

Trong những ngày cuối năm về đền dâng hương vãng cảnh, tôi đã gặp dòng người từ nhiều địa phương nô nức đổ về đây cúng lễ, dâng hương. Và dòng người ở khắp mọi miền cứ thế lại nườm nượp đổ về lễ hội đền Cửa Ông vào mỗi dịp tết đến xuân về./.

               

Bà con, du khách thập phương nô nức về đền dâng hương thành kính.

Phạm Quỳnh