Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng nhanh hơn tốc độ tăng lương và tích lũy, việc chỉ chăm chỉ làm việc thôi là chưa đủ để cải thiện tình hình tài chính. Nhiều người thu nhập cao nhưng vẫn luôn cảm thấy "thiếu", trong khi một số khác có mức lương bình thường lại vẫn dư dả và tiến bộ từng năm. Sự khác biệt nằm ở thói quen - những hành vi lặp lại mỗi ngày, mỗi tuần, quyết định trực tiếp tới túi tiền của mỗi người. Dưới đây là 5 thói quen "ra tiền", tưởng nhỏ nhưng có thể tạo ra sự thay đổi lớn nếu duy trì bền bỉ.
1. Thói quen luôn đặt câu hỏi: "Làm sao tăng thêm 10% thu nhập nữa?"
Người có tư duy tài chính tốt không chờ cơ hội rơi xuống mà chủ động tạo ra cơ hội. Họ không chỉ làm tốt công việc chính mà còn luôn tự hỏi: "Làm sao để tăng thêm 10% thu nhập từ những gì mình đang có?".
Ảnh minh họa
Câu hỏi tưởng đơn giản này lại mở ra hàng loạt lựa chọn như nhận thêm dự án nhỏ, nâng cấp kỹ năng để được tăng lương, tận dụng thời gian rảnh làm thêm online hay tìm một nguồn thu phụ phù hợp. Khi bạn nghiêm túc với câu hỏi này mỗi tháng, não bộ sẽ tự tìm câu trả lời bằng cách "quét" những cơ hội xung quanh.
Tăng thu nhập không phải là bước nhảy vọt ngay lập tức, mà là sự cộng dồn từng chút một. Ví dụ chỉ cần mỗi quý tăng thêm 10% thu nhập từ việc học thêm một kỹ năng nhỏ, sau một năm tổng mức tăng trưởng đã vượt xa những gì bạn tưởng. Người có thói quen tìm cách tăng thu nhập có xu hướng bớt bị động và mở rộng "vùng tài chính an toàn" nhanh hơn rất nhiều so với người chỉ chăm chăm giữ nguyên mức sống.
2. Thói quen ghi chép dòng tiền và phân loại chi tiêu
Nếu bạn không biết tiền đi đâu mỗi tháng, bạn sẽ không bao giờ chủ động kiểm soát được túi tiền của mình. Những người quản lý tài chính tốt thường có thói quen ghi lại dòng tiền, không phải theo kiểu chi li từng đồng mà là phân loại rõ ràng: chi thiết yếu, chi linh hoạt, chi đầu tư, chi phát sinh.
Thói quen này giúp họ nhìn thấy bức tranh toàn cảnh về tài chính của bản thân và nhanh chóng phát hiện lỗ hổng. Chỉ cần ghi chép trong 30 ngày liên tục, bạn sẽ nhận ra vài khoản thừa thãi mà trước đây không hề để ý: mua cà phê theo thói quen, quần áo giảm giá nhưng không dùng, hay các gói đăng ký dịch vụ trả hàng tháng nhưng chẳng bao giờ mở. Khi nhìn thấy rõ những khoản này, việc cắt giảm trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Chính sự minh bạch dòng tiền giúp bạn giảm lãng phí, tăng tỷ lệ tiết kiệm và có thể gom vốn nhanh hơn cho những kế hoạch lớn.
3. Thói quen tự động hóa tiết kiệm
Tiết kiệm theo cảm hứng thường dẫn đến kết thúc giống nhau: không còn dư đồng nào vào cuối tháng. Vì vậy, một trong những thói quen "ra tiền" mạnh nhất là tự động hóa. Những người giỏi tài chính thường trích một tỷ lệ cố định ngay khi nhận lương, chuyển vào tài khoản tiết kiệm, tài khoản đầu tư hoặc quỹ dự phòng khẩn cấp.
Ảnh minh họa
Số tiền này gần như bị "loại khỏi tầm mắt", buộc bạn phải sống trong phần còn lại, từ đó hình thành kỷ luật tài chính mà không cần phải gồng sức mỗi ngày. Khi khoản tiết kiệm trở thành ưu tiên đầu tiên thay vì cuối cùng, bạn sẽ luôn có sẵn một lớp đệm tài chính bảo vệ mình trước các rủi ro như thất nghiệp, bệnh tật hay chi phí đột xuất.
Theo thời gian, thói quen nhỏ này biến thành tài sản lớn, bởi lãi kép chỉ phát huy sức mạnh khi bạn duy trì liên tục và ổn định. Tự động hóa không chỉ giúp tiết kiệm đều đặn mà còn giảm tải áp lực phải "kiểm soát bản thân" mỗi tháng.
4. Thói quen học kỹ năng mới mỗi năm để mở thêm "đường kiếm tiền"
Thị trường thay đổi quá nhanh, và thu nhập của bạn chỉ tăng khi giá trị bạn tạo ra tăng. Vì vậy, những người có tư duy "ra tiền" luôn duy trì thói quen học một kỹ năng mới mỗi năm. Có người học thêm ngoại ngữ, người học kỹ năng viết, dựng video, phân tích dữ liệu, làm marketing…
Mỗi kỹ năng mới giống như mở thêm một "cánh cửa thu nhập" tiềm năng. Không phải kỹ năng nào cũng tạo ra tiền ngay lập tức, nhưng đều giúp bạn trở nên đa năng và khó bị thay thế hơn trong mắt doanh nghiệp. Một kỹ năng nhỏ đôi khi tạo ra đột phá lớn: biết thiết kế cơ bản giúp bạn nhận thêm vài job freelance, biết làm báo cáo chuyên nghiệp giúp bạn thăng chức nhanh hơn, biết tạo nội dung giúp bạn bán hàng tốt hơn. Khi bạn liên tục nâng cấp bản thân, thu nhập sẽ tăng trước khi bạn kịp nhận ra.
5. Thói quen đầu tư đều đặn, không chạy theo cảm xúc
Một thói quen quan trọng khác giúp tiền đẻ ra tiền là đầu tư đều đặn, dù số tiền ban đầu nhỏ. Người có tư duy tài chính tốt hiểu rằng thị trường luôn có lúc lên lúc xuống, vì vậy thay vì cố đoán đỉnh – đáy, họ chọn cách đầu tư định kỳ, giữ kỷ luật và tránh dao động theo tin tức.
Thói quen này giúp trung hòa rủi ro, đồng thời tạo ra hiệu ứng tích lũy tài sản mạnh mẽ qua thời gian. Đầu tư đều đặn không chỉ là mua cổ phiếu hay quỹ mở, mà còn có thể là gửi tiết kiệm kỳ hạn, tham gia bảo hiểm đầu tư, hoặc bỏ vốn vào một kỹ năng sinh lời. Điều quan trọng nhất là: không để cảm xúc chi phối. Khi thị trường tốt, họ không hưng phấn quá mức; khi thị trường xấu, họ không vội bán tháo. Kỷ luật đầu tư tạo ra sự khác biệt lớn giữa người chỉ biết tiết kiệm và người biết khiến tiền tạo ra tiền.
Ngọc Linh