Trong thế giới tự nhiên, sinh, lão, bệnh, tử là quy luật bất biến. Tuy nhiên, một số loài có thể phá vỡ quy luật này bằng cách đảo ngược quá trình lão hóa, trở về trạng thái trẻ hơn. Sứa bất tử (Turritopsis dohrnii) là ví dụ điển hình. Mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện thêm một loài có khả năng đặc biệt này: sứa lược (Mnemiopsis leidyi).
Tiến sĩ Joan J. Soto-Angel (Đại học Bergen) đã tình cờ phát hiện khả năng đảo ngược tuổi của sứa lược trong quá trình nghiên cứu. Khi một cá thể sứa lược trưởng thành trong bể nuôi bất ngờ "biến" thành ấu trùng, Soto-Angel và cộng sự bắt đầu tìm hiểu nguyên nhân. Họ phát hiện ra rằng khi chịu áp lực môi trường mạnh, sứa lược trưởng thành có thể quay trở lại giai đoạn ấu trùng.
Soto-Angel chia sẻ: "Chứng kiến chúng dần dần chuyển sang dạng ấu trùng cydippid như quay ngược thời gian thật sự kỳ diệu. Trong vài tuần, chúng không chỉ thay đổi hình dạng mà cả tập tính kiếm ăn cũng trở về giống ấu trùng cydippid." Khám phá này được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.
Sứa lược là loài động vật cổ xưa, có thể đã xuất hiện cách đây khoảng 700 triệu năm. Các nhà khoa học cho rằng khả năng đảo ngược quá trình phát triển này có thể là một đặc điểm nguyên thủy. Tiến sĩ Paul Burkhardt (Đại học Bergen), đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: "Đây là một phát hiện thú vị, mở ra cánh cửa cho nhiều khám phá quan trọng. Sẽ rất thú vị để tìm hiểu cơ chế phân tử điều khiển quá trình đảo ngược này và điều gì xảy ra với hệ thần kinh của chúng trong quá trình đó."
Khám phá này đặt ra câu hỏi về khả năng "du hành thời gian" ở các loài động vật khác. Liệu có bao nhiêu loài sở hữu khả năng kỳ diệu này? Soto-Angel và Burkhardt tin rằng tính linh hoạt của vòng đời, tức khả năng thay đổi sinh học khi phản ứng với kích thích môi trường, có thể phổ biến hơn chúng ta nghĩ. Đối với con người, dù khoa học chưa thể đạt được kết quả trẻ hóa như sứa lược, nhưng nghiên cứu này sẽ là nguồn cảm hứng mới cho lĩnh vực sinh học phát triển và lão hóa.
Anh Việt
