Ở tuổi 22, khi chuẩn bị hồ sơ để mở chiếc thẻ tín dụng đầu tiên trong đời, Kristin Collier hoàn toàn không nghĩ rằng cuộc sống của mình sắp rẽ sang một hướng tối tăm và nặng nề đến vậy. Đơn xin mở thẻ của cô bị từ chối, và đó cũng là khoảnh khắc cô phát hiện một sự thật khó tin: Cô có 1 khoản nợ xấu 200.000 USD (khoảng 5,3 tỷ đồng), trong đó phần lớn là các khoản vay sinh viên và nợ thẻ tín dụng.
Điều đáng nói là từ trước đến giờ, Kristin Collier chưa từng vay mượn hay có bất kỳ chiếc thẻ tín dụng nào. Sự bàng hoàng ban đầu nhanh chóng biến thành một cơn ác mộng có thật, khi Kristin phát hiện ra mẹ cô chính là “thủ phạm” của tất cả những khoản nợ đó.
Cơn sang chấn tâm lý này “cướp” mất của Kristin 10 năm tuổi trẻ. Đúng vậy, cô phải mất tới 10 năm mới trả hết được số nợ do mẹ mình gây ra. Sau này, cô tự xuất bản 1 cuốn tự truyện để kể lại hành trình trả nợ của mình.
Ảnh minh họa
Câu chuyện của Kristin mở ra những góc khuất đau lòng về gia đình, sự phản bội, những tổn thương tâm lý và cả hệ lụy của việc chữ ký/giấy tờ cá nhân bị đánh cắp.
Kristin thừa nhận rằng khi biết sự thật về khoản nợ xấu, điều cô cảm nhận rõ nhất là sự hụt hẫng.
“Tôi cảm giác như mình đã bị mẹ bỏ rơi vậy. Bà thực sự đã chọn những canh bạc hơn là tương lai của chính con gái mình” - Kristin viết.
Ở thời điểm nợ chạm đỉnh, mỗi tháng Kristin phải trả 2.000 USD (khoảng 53 triệu đồng) - Một con số khổng lồ đối với một cô sinh viên mới tốt nghiệp, mới đi làm. Cô phải nhận nhiều công việc cùng lúc chỉ để tạm duy trì khả năng thanh toán. Mỗi lần nghĩ đến tương lai, những gì cô hình dung chỉ là những chuỗi ngày tiếp tục ngập sâu trong nợ nần vô vọng.
Kristin cho rằng lẽ ra mẹ cô không bao giờ có thể dễ dàng vay được số tiền lớn như vậy nếu nhân viên ngân hàng sát sao hơn thay vì chỉ tập trung chạy theo KPI. Hồ sơ tín dụng của cô rõ ràng bất thường đối với một sinh viên đại học công lập, thế nhưng không một đơn vị cho vay nào phát hiện, cũng không ai từ chối hồ sơ đáng ngờ ấy. Chỉ một lần bị từ chối thôi, Kristin tin rằng cả mẹ cô và bản thân cô đều đã được cứu khỏi thảm họa.
Khi nhớ lại giai đoạn mẹ nghiện cờ bạc nặng nhất, Kristin cho biết cô không hề biết mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Lúc đó, cô đang học xa nhà, chỉ cảm nhận lờ mờ rằng gia đình dường như thiếu tiền hơn trước. Cô không hề biết rằng tiền trong nhà đã lần lượt bị nướng vào sòng bài, và những khoản vay mang tên cô trở thành “phao cứu trợ” cuối cùng trước khi mọi thứ sụp đổ.
Cô cũng không biết chính xác số tiền vay được đã được sử dụng vào đâu, nhưng tin rằng phần lớn đều bị mẹ đổ vào trò may rủi với mong muốn gỡ gạc phần nào những gì đã mất.
Ảnh minh họa
Kristin cho biết bản thân cô hoàn toàn nhận thức được mình có thể không phải gánh nợ, nếu mang câu câu chuyện này ra pháp luật. Theo những gì cô được luật sự tư vấn, khả năng cô được xử trắng án là rất cao. Nhưng sau cùng, Kristin đã không lựa chọn cách đó. Cô chấp nhận gánh nợ suốt 10 năm, thay vì đâm đơn kiện người đã sinh ra mình.
Cái giá của sự lựa chọn này đương nhiên không dễ dàng. Những năm đầu sống ở New York, liên tục bị các công ty đòi nợ gọi điện, Kristin gần như kiệt quệ về sức khỏe. Cô bị viêm loét dạ dày, mất ngủ triền miên,... tất cả đều là cách cơ thể phản ứng với sự căng thẳng của những khoản nợ không thể trả.
Kristin cho rằng nợ nần không chỉ hủy hoại cuộc đời của 1 người, mà có thể là cả gia đình họ. Trong những gia đình không dư dả, nếu còn thêm nợ, con cái gần như chắc chắn phải vay nợ để học đại học; thậm chí là không thể đi học đại học. Nợ trở thành gánh chung, kéo dài từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nó khiến cả nhà không còn tiền để chăm sóc sức khỏe, để dành cho nghỉ hưu, hay đối phó khi có biến cố, như khi cha cô mắc ung thư.
Trong quá trình viết sách, Kristin đã phỏng vấn nhiều người mang nợ khác và nhận ra nỗi đau tâm lý mà nợ gây ra. Chúng có điểm chung đáng sợ: Người mắc nợ luôn bị gán mác “kém cỏi”, “vô trách nhiệm”. Họ sống trong sự lo âu kéo dài, phải cân từng đồng để trả nợ hàng tháng, và luôn sợ một tai nạn, một cơn bệnh, hay một lần mất việc sẽ khiến mọi thứ đổ vỡ hoàn toàn.
Giờ đây, khi đã có con gái, Kristin chỉ có một mong muốn: Bảo vệ con khỏi vòng xoáy nợ nần mà bản thân cô từng mắc kẹt.
(Nguồn: CNBC)
Ngọc Linh