Có những người không giàu nhưng lúc nào cũng có tiền tiết kiệm. Ngược lại, cũng có người kiếm được rất khá, tiêu xài chẳng quá tay, nhưng đến cuối tháng vẫn rỗng túi. Họ bối rối, tự hỏi: “Mình đâu có hoang phí gì, sao vẫn chẳng để dành được đồng nào?”.
Vấn đề nằm ở chỗ: Tiền không chỉ bị tiêu qua những thứ lớn. Nó rò rỉ âm thầm từ những điều nhỏ, những thói quen cũ, những lối suy nghĩ tưởng chừng vô hại nhưng đang âm thầm "rút cạn" tài khoản của bạn mỗi ngày.
Không phải bạn không biết cách tiết kiệm – mà là bạn chưa buông bỏ được những điều dưới đây. Nếu còn giữ chúng, thì dù có tăng thu nhập bao nhiêu, bạn cũng sẽ thấy mình mãi giậm chân tại chỗ trong cuộc đua tài chính.
1. Tư duy “đợi đến lúc dư tiền rồi tiết kiệm”
Nhiều người sống theo kiểu: “Để khi nào lương cao hơn thì mình sẽ tiết kiệm”, hoặc “Tháng này còn nhiều khoản phải chi, chắc để tháng sau vậy”. Cứ thế, tháng này chồng lên tháng sau, rồi cả năm trôi qua, tài khoản tiết kiệm vẫn vỏn vẹn con số 0.
Sự thật là không ai tự dưng có tiền dư để tiết kiệm – trừ khi họ chủ động tạo ra sự dư đó. Những người tiết kiệm giỏi nhất không phải là vì họ kiếm được quá nhiều, mà vì họ xem tiết kiệm là một khoản chi bắt buộc, chứ không phải phần còn lại của chi tiêu.
Giải pháp: Ngay khi nhận lương, hãy trích ngay 10 – 20% cho tiết kiệm. Coi đó như một “hóa đơn phải trả”. Đừng chờ đến cuối tháng mới để dành – vì cuối tháng, bạn sẽ chẳng còn gì đâu!
Ảnh minh họa
2. Các khoản chi tiêu “vô hình” – tưởng rẻ mà hóa ra cực đắt
Một ly cà phê sáng 40.000đ, một bữa trưa ngoài 60.000đ, vài món đồ giảm giá mua “cho vui”... tưởng là không đáng bao nhiêu, nhưng nếu cộng lại trong một tháng, có thể ngốn của bạn vài triệu đồng mà bạn không hề hay biết.
Đây gọi là “hiệu ứng dòng rò” – tiền không bay mất trong những khoản to, mà “rỉ rả” mỗi ngày từ những thứ tưởng như vô hại.
Giải pháp: Hãy thử ghi chép lại mọi khoản chi trong vòng 7 ngày. Bạn sẽ nhận ra mình đang “lãng phí có hệ thống”. Từ đó, chọn ra 2–3 khoản không thực sự cần thiết để cắt giảm. Đừng đợi đến khi bị áp lực tài chính mới bắt đầu cắt.
3. Tiêu tiền theo cảm xúc, rồi viện lý do “xứng đáng mà”
Bạn vừa có một tuần áp lực, nên tự thưởng bằng một chiếc túi xách. Bạn cãi nhau với người yêu, bực mình đặt luôn vé máy bay “đi cho khuây khỏa”. Bạn buồn, bạn mệt, bạn stress – và bạn tiêu tiền để cảm thấy dễ chịu hơn.
Tệ ở chỗ: cảm xúc trôi qua rất nhanh, nhưng tiền thì không quay lại.
Giải pháp: Trước khi “tự thưởng”, hãy hỏi lại bản thân: “Mình có thực sự cần món này không?”; “Mình đang dùng tiền để xử lý cảm xúc tạm thời hay là mua giá trị lâu dài?”,...
Nếu trả lời không chắc chắn – hãy chờ thêm 24 giờ rồi quyết định. 80% khả năng bạn sẽ không còn muốn tiêu khoản đó nữa.
4. Lười rà soát các dịch vụ đang tiêu tốn tiền hàng tháng
Rất nhiều người đang tiêu đều đều mỗi tháng cho các khoản mà chính họ cũng quên mất: Gói data điện thoại 4G không dùng tới, dịch vụ xem phim/nhạc/ứng dụng trả phí tự động gia hạn, gói bảo hiểm vô nghĩa, app học ngoại ngữ nhưng 6 tháng chưa mở lần nào,...
Tất cả đều ngốn tiền, trong khi bạn chẳng hề tận dụng gì từ chúng.
Giải pháp: Mỗi quý một lần, hãy rà soát các khoản chi cố định và cắt ngay những gì không cần thiết. Tốt nhất, tắt tính năng gia hạn tự động nếu bạn không dùng thường xuyên. Đừng để “sự tiện” lấy mất tiền của bạn một cách âm thầm.
5. Ngại nói “không” với các chi tiêu xã hội
Đi ăn sinh nhật đồng nghiệp, góp quỹ lớp, mừng đám cưới bạn thời cấp 3, du lịch công ty, quà Tết sếp... Đôi khi bạn tham gia chỉ vì ngại từ chối, vì “ai cũng đi mà mình không đi thì kỳ”, hay vì sợ mất lòng.
Tuy nhiên, nếu bạn luôn chi tiêu theo tiêu chuẩn của người khác, thì bạn đang lấy tiền của mình để mua sự đồng thuận nhất thời – mà không ai nhớ ơn bạn lâu đâu.
Giải pháp: Học cách từ chối có lý do, không xin lỗi. Hãy thẳng thắn: “Tháng này mình ưu tiên tài chính cá nhân nên không tiện tham gia, hẹn dịp sau nhé!”. Người hiểu bạn sẽ tôn trọng, người không hiểu cũng không sao cả.
Ảnh minh họa
6. Không có mục tiêu tài chính rõ ràng
Tiết kiệm mà không biết để làm gì thì giống như bạn lái xe không biết mình đang đi đâu. Rất dễ bỏ cuộc, dễ chán nản và dễ tiêu ngược lại số tiền đã tiết kiệm vì… “chẳng có mục đích gì rõ ràng cả”.
Giải pháp: Hãy đặt ra một mục tiêu cụ thể. Chẳng hạn bạn cần 30 triệu để mua laptop mới trong 6 tháng, 100 triệu để đầu tư chứng khoán trong 1 năm hay 500 triệu để đi du học,...
Khi có đích đến, bạn sẽ biết cách điều chỉnh hành vi chi tiêu, và thấy rõ tiến trình mình đang đi tới đâu. Tiết kiệm sẽ trở nên thú vị như một cuộc chơi!
Tạm kết
Tiết kiệm không nằm ở việc “có dư mới để dành”, mà nằm ở tư duy và hành động có chủ đích. Bạn càng sớm “dọn dẹp” những thứ đang âm thầm rút tiền khỏi túi mình – từ thói quen nhỏ đến niềm tin sai lầm – thì càng sớm kiểm soát được tài chính cá nhân.
Hãy bắt đầu từ một việc nhỏ ngay hôm nay: mở lại app ngân hàng, kiểm tra sao kê, ghi lại chi tiêu 7 ngày – và chọn ra 1 điều bạn sẵn sàng từ bỏ để bắt đầu tiết kiệm thật sự.
Nguyệt