Cũng đã hơn 3 năm kể từ khi làn sóng sa thải xuất hiện. Những tưởng chừng đó thời gian đã đủ để con sóng này lắng xuống, nhưng không… Cuối tháng 10 vừa qua, dân văn phòng khắp thế giới được một phen sang chấn vì thông tin Amazon thẳng tay cắt giảm 14.000 nhân sự.
Nếu nhìn sâu vào vấn đề, có lẽ không khó để chúng ta nhận ra: Đây không chỉ là đợt cắt giảm nhân sự của 1 tập đoàn, mà còn là câu chuyện về kỹ năng làm việc - đặc biệt với người đang làm trong lĩnh vực công nghệ, hay cả sự lo lắng khi nào thì mình bị AI thay thế hoàn toàn.
Ngay lúc này ở phía bên kia bán cầu, hội "cổ cồn trắng" xứ cờ hoa đang lay lắt hơn bao giờ hết vì làn sóng sa thải và muôn vàn áp lực cùng sự bất an khi năm mới đến gần, mà bản thân lại chẳng biết mình có giữ được việc hay không, hoặc tệ hơn là đã thất nghiệp rồi…
Chưa bao giờ dân văn phòng bị sa thải dồn dập đến thế
Tháng 10/2025 có lẽ là cột mốc u ám chưa từng có tiền lệ tại thị trường lao động Mỹ, khi số người mất việc lên tới 153.074 người. Đây là con số cao nhất trong vòng 1 tháng, trong suốt hơn 2 thập kỷ kể từ năm 2003 đến giờ.
Số lượng người thất nghiệp tăng đột biến là điều không thể phủ nhận. Nhưng những con số đáng buồn vẫn chưa dừng lại ở đó.
Ảnh minh họa
Số lượng nhân sự ở Mỹ, bị sa thải trong tháng 10 vừa qua đã tăng tới 183% so với tháng 9 và tăng 175% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 10 tháng đầu năm, hơn 1,09 triệu việc làm đã biến mất, tăng 65% so với năm 2024 và là mức cao nhất kể từ năm 2020 - Thời điểm khủng hoảng vì đại dịch khiến hàng loạt doanh nghiệp lao đao.
Tuy nhiên, diễn biến này không diễn ra rải rác mà tập trung mạnh ở một số ngành trụ cột. Đầu tiên là lĩnh vực Công nghệ - vốn từng là "vùng an toàn" của dân văn phòng, nay lại dẫn đầu làn sóng sa thải. Trong tháng 10, các công ty công nghệ ở Mỹ đã cắt giảm 33.281 vị trí, gấp gần 6 lần so với tháng trước đó.
Ngành Kho vận cũng không khá hơn, khi buộc phải loại bỏ 47.878 việc làm vì dư thừa nhân sự sau giai đoạn mở rộng ồ ạt trong đại dịch và gia tăng tự động hóa.
Tiếp theo là ngành bán lẻ, cũng không thoát nổi cạnh "nghẹt thở". Từ đầu năm, các chuỗi bán lẻ đã cắt giảm tổng cộng 88.664 nhân sự - tăng tới 145% so với năm 2024.
Đáng chú ý, các lĩnh vực tưởng như ổn định như phi lợi nhuận, truyền thông hay dịch vụ cũng rơi vào vòng xoáy cắt giảm: Tổ chức phi lợi nhuận mất 27.651 nhân sự (tăng hơn 400%), còn truyền thông ghi nhận 16.680 việc làm biến mất (tăng 26%).
AI có phải là lý do duy nhất?
Trí tuệ nhân tạo (AI) được nhắc tới nhiều trong tháng 10 nói riêng và cả năm 2025 nói chung, thế nên nhiều người mặc định làn sóng sa thải trở lại, tất cả là do AI. Tuy nhiên, suy nghĩ này có phần phiến diện và chưa đúng.
Ảnh minh họa
Nếu nhìn vào số liệu trong 10 tháng qua, AI không phải nguyên nhân chính của làn sóng sa thải: Số lượng nhân sự mất việc vì AI - theo các báo cáo được công bố là 48.414 người. So với hơn 1 triệu vị trí đã bị cắt giảm, rõ ràng con số 48.414 chiếm tỷ lệ khá nhỏ.
Điều này cho thấy AI chỉ là "phần nổi của tảng băng". Phần chìm bao gồm hàng loạt sức ép khác: Chi tiêu của người tiêu dùng giảm khiến nhiều doanh nghiệp suy yếu. Chi phí vận hành giữ nguyên hoặc tăng, còn doanh số lại giảm, kết cục là nhiều doanh nghiệp buộc phải thu hẹp quy mô nhân sự sau giai đoạn tuyển dụng bùng nổ hậu đại dịch.
Nhiều tập đoàn lớn như Amazon, Target, Paramount Skydance hay Starbucks đồng loạt cắt hàng trăm đến hàng nghìn vị trí, không chỉ vì có thể dùng AI hỗ trợ, mà còn để tái cấu trúc bộ máy, giải quyết bài toán thua lỗ.
Làn sóng sa thải diễn ra quá dồn dập, vì nhiều lý do nên cũng không quá khó hiệu khi hoạt động tuyển dụng giảm mạnh. Tính đến tháng 10/2025, kế hoạch tuyển dụng được công bố đã giảm 35% so với cùng kỳ năm trước và là mức thấp nhất kể từ 2011 đến nay. Tuyển dụng mùa lễ hội cũng chỉ đạt 372.520 vị trí, thấp nhất từ năm 2012. Khi số việc mới giảm, người bị sa thải càng khó tìm việc nhanh, khiến thị trường lao động Mỹ trở nên "chật hẹp" và căng thẳng hơn bao giờ hết.
(Nguồn: New York Post)
Ngọc Linh