Trong ba thập kỷ qua, ngành công nghiệp thức ăn nhanh tại Trung Quốc đã chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ, trở thành một trong những thị trường lớn nhất thế giới với quy mô ước đạt 3.687,8 tỷ nhân dân tệ (khoảng gần 13.000 tỉ VNĐ) vào năm 2023. Trong bối cảnh này, các thương hiệu phương Tây như KFC và McDonald's vẫn giữ vị thế thống trị, nhưng các thương hiệu nội địa cũng đang nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường nhờ vào việc điều chỉnh thực đơn và chiến lược kinh doanh phù hợp với khẩu vị và thói quen tiêu dùng của người dân.
Lịch sử phát triển và bối cảnh cạnh tranh ngành đồ ăn nhanh tại Trung Quốc
Ngành đồ ăn nhanh tại Trung Quốc bắt đầu từ những năm 1980, khi KFC mở cửa hàng đầu tiên tại Bắc Kinh vào năm 1987. Sự xuất hiện của KFC đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, mở ra cánh cửa cho nhiều thương hiệu quốc tế khác như McDonald's, Pizza Hut và Subway. McDonald's thâm nhập thị trường vào năm 1990, cùng năm với Pizza Hut. Đến nay, KFC đã phát triển thành chuỗi thức ăn nhanh lớn nhất tại Trung Quốc với 9.650 cửa hàng, trong khi McDonald's có 5.746 cửa hàng và Burger King có 1.494 cửa hàng.
Sự phát triển này không chỉ dừng lại ở các thương hiệu quốc tế. Vào đầu những năm 2000, các chuỗi thức ăn nhanh nội địa như Dicos và Yonghe King bắt đầu xuất hiện, cung cấp các món ăn nhanh kiểu Trung Quốc hiện đại. Sự gia tăng thu nhập và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng đã khiến thức ăn nhanh trở nên dễ tiếp cận hơn với đông đảo người tiêu dùng.
Thị trường thức ăn nhanh Trung Quốc hiện đang trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết. Mặc dù các thương hiệu toàn cầu vẫn nắm giữ thị phần lớn, nhưng sự xuất hiện của các chuỗi nội địa như Real Kung Fu và Dicos đang tạo ra một làn sóng mới trong ngành. Những thương hiệu này không chỉ cung cấp các món ăn truyền thống mà còn kết hợp các yếu tố của ẩm thực phương Tây, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
Hơn nữa, các thương hiệu phương Tây cũng đang điều chỉnh chiến lược kinh doanh của mình để phù hợp với thị trường. Một ví dụ điển hình là KFC, với hơn 20.000 cửa hàng, đã chứng minh rằng các thương hiệu bản địa hóa của phương Tây có thể thành công tại Trung Quốc. Sự cạnh tranh này không chỉ thúc đẩy sự đổi mới mà còn làm tăng chất lượng dịch vụ và sản phẩm.
Sự ảnh hưởng của xu hướng tiêu dùng và đổi mới công nghệ
Năm 2021, hamburger đã nổi lên như một món ăn phổ biến thứ ba trong phân khúc đặt hàng trực tuyến, chỉ sau trà sữa và cơm. Điều này cho thấy sự thay đổi trong khẩu vị của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ. Theo khảo sát gần đây, hơn 70% người tiêu dùng ưu tiên hương vị và an toàn thực phẩm khi chọn nhà hàng thức ăn nhanh. Xu hướng này cho thấy rằng các thương hiệu cần phải liên tục cải tiến thực đơn và chất lượng sản phẩm để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng.
Bên cạnh đó, ranh giới giữa các thể loại ẩm thực đang dần mờ nhạt. Các thương hiệu như Subway đã đưa vào thực đơn những món ăn sáng tạo như "bánh hamburger kiểu Trung Quốc", chứng tỏ rằng sự kết hợp giữa văn hóa ẩm thực có thể tạo ra những sản phẩm độc đáo và thu hút khách hàng.
Ngành thức ăn nhanh tại Trung Quốc đang trải qua những thay đổi lớn nhờ vào sự phát triển công nghệ. Nhiều chuỗi đã áp dụng hệ thống đặt hàng kỹ thuật số và ki-ốt tự phục vụ để nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Việc sử dụng thanh toán di động cũng đang trở nên phổ biến, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao sự tiện lợi cho người tiêu dùng.
Ngoài ra, một số chuỗi thức ăn nhanh đang thử nghiệm tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa quy trình hoạt động. Việc triển khai robot trong việc chuẩn bị và phục vụ thức ăn, cùng với việc sử dụng AI để phân tích dữ liệu khách hàng, giúp các thương hiệu hiểu rõ hơn về sở thích của người tiêu dùng và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu.
Cơ hội nào cho các nhà đầu tư nước ngoài?
Thị trường thức ăn nhanh Trung Quốc đang mở ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt tại các thành phố cấp 3 và 4, nơi có tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh chóng. Để thành công, các thương hiệu cần phải chú trọng đến các yếu tố sau:
1. Thích ứng với khẩu vị địa phương
Thị trường thức ăn nhanh Trung Quốc rất đa dạng với nhiều vùng miền có đặc trưng ẩm thực riêng. Để thành công, các thương hiệu nước ngoài cần phải thích ứng với khẩu vị địa phương. Điều này không chỉ bao gồm việc điều chỉnh thực đơn mà còn phải hiểu rõ thói quen ăn uống và văn hóa ẩm thực của từng khu vực. Ví dụ, ở miền Nam, người tiêu dùng có thể ưa chuộng các món ăn nhẹ và thanh mát, trong khi miền Bắc lại thích những món ăn đậm đà và nóng hổi.
Các thương hiệu như KFC đã thành công nhờ vào việc đưa vào thực đơn các món ăn như gà chiên tẩm gia vị đặc trưng và các món ăn kèm phù hợp với khẩu vị địa phương. Sự kết hợp giữa thực phẩm phương Tây và các nguyên liệu truyền thống sẽ tạo ra sản phẩm độc đáo, thu hút khách hàng. Hơn nữa, việc tổ chức các sự kiện ẩm thực địa phương cũng giúp thương hiệu tạo dựng hình ảnh gần gũi và thân thiện hơn với người tiêu dùng.
2. Đầu tư vào công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng
Công nghệ đang trở thành một yếu tố quan trọng trong ngành thức ăn nhanh, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng sự tiện lợi. Đầu tư vào công nghệ không chỉ giúp cải thiện quy trình phục vụ mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng. Việc triển khai hệ thống đặt hàng trực tuyến, ứng dụng di động, và thanh toán không tiếp xúc sẽ giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và tăng cường sự hài lòng.
Ngoài ra, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để phân tích thói quen tiêu dùng, từ đó cá nhân hóa trải nghiệm cho từng khách hàng. Các thương hiệu như McDonald's đã áp dụng những công nghệ này để tạo ra các kiosks tự phục vụ, giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn và đặt hàng theo ý thích. Nhờ đó, không chỉ tăng cường sự tiện lợi mà còn giảm thiểu thời gian chờ đợi, tạo ra trải nghiệm tích cực cho khách hàng.
3. Vị trí đắc địa
Vị trí của cửa hàng thức ăn nhanh đóng vai trò quyết định trong việc thu hút khách hàng. Các thương hiệu cần phải lựa chọn những vị trí đắc địa, dễ tiếp cận và có lưu lượng người qua lại cao, chẳng hạn như gần các trung tâm thương mại, trường học, hoặc khu vực văn phòng. Vị trí tốt không chỉ giúp tăng cường khả năng nhận diện thương hiệu mà còn tạo ra cơ hội tiếp cận với nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.
Đặc biệt, tại các thành phố cấp 3 và 4, nơi đang nổi lên tầng lớp trung lưu, việc có mặt ở những vị trí chiến lược sẽ giúp các thương hiệu dễ dàng thu hút khách hàng mới. Ngoài ra, việc nghiên cứu kỹ lưỡng về thói quen di chuyển và sinh hoạt của người dân địa phương cũng rất quan trọng để xác định vị trí phù hợp. Một cửa hàng nằm ở vị trí thuận lợi sẽ không chỉ gia tăng doanh thu mà còn tạo dựng được hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ trong tâm trí người tiêu dùng.
4. Điều chỉnh sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng
Thị hiếu tiêu dùng của người dân Trung Quốc nói riêng và thế giới nói chung đang thay đổi nhanh chóng, đặc biệt trong bối cảnh tầng lớp trung lưu đang phát triển. Để thành công, các thương hiệu thức ăn nhanh cần điều chỉnh sản phẩm của mình sao cho phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng thực phẩm, sức khỏe và các lựa chọn ăn uống lành mạnh. Điều này đòi hỏi các thương hiệu phải nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mới, bao gồm các món ăn ít calo, hữu cơ hoặc chế biến từ nguyên liệu tươi ngon.
Hơn nữa, việc cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc và chất lượng thực phẩm cũng giúp tăng cường niềm tin của khách hàng. Các thương hiệu có thể tổ chức các chương trình khuyến mãi hoặc sự kiện thử món để giới thiệu sản phẩm mới, từ đó tạo cơ hội tương tác với khách hàng và thu thập phản hồi để cải tiến sản phẩm. Sự linh hoạt và khả năng thích ứng với thị hiếu tiêu dùng sẽ là chìa khóa giúp các thương hiệu duy trì sự cạnh tranh trong thị trường đầy biến động này.
Trang Đào
