“Không phải ai lớn cũng thực sự trưởng thành”. Có những người bước qua tuổi 30, 40 nhưng vẫn loay hoay giữa những lựa chọn, né tránh trách nhiệm và cư xử như một đứa trẻ. Họ có thể thành đạt, thậm chí vui tính, nhưng lại sợ hãi với hai chữ "trưởng thành”, thường không muốn chịu trách nhiệm, ngại cam kết.
Đây không chỉ là tính cách, mà có thể là biểu hiện của một hội chứng tâm lý mang tên “Hội chứng Peter Pan”.
Hội chứng Peter Pan là gì?
Peter Pan Syndrome là một thuật ngữ nổi tiếng trong ngành tâm lý học (tạm dịch: hội chứng Peter Pan hay hội chứng Hoàng tử bé). Thuật ngữ này lần đầu được đưa ra bởi nhà tâm lý học Dr. Dan Kiley vào năm 1983 trong cuốn sách có tựa đề “The Peter Pan Syndrome: Men Who Have Never Grown Up”.
Hội chứng Peter Pan là một thuật ngữ trong tâm lý học đại chúng, dùng để mô tả những người trưởng thành, thường là nam giới, dù đã trưởng thành về mặt thể chất nhưng chưa thật sự trưởng thành về mặt cảm xúc và xã hội. Họ có xu hướng né tránh, sợ đối diện với trách nhiệm và áp lực của cuộc sống, giống như nhân vật Peter Pan trong câu chuyện cổ tích - mãi mãi là một cậu bé.
Mặc dù không phải là một chứng bệnh chính thức, nhưng Hội chứng Peter Pan đang ngày càng được các chuyên gia tâm lý học hiện đại nghiên cứu và ghi nhận là một vấn đề ảnh hưởng đến đời sống cá nhân và xã hội.
Ảnh minh hoạ.
Dấu hiệu của hội chứng Peter Pan
Theo trang Women's health, hội chứng Peter Pan biểu hiện qua những hành vi né tránh trách nhiệm. Theo chuyên gia tâm lý Tzall, các dấu hiệu cho thấy đối tác của bạn mắc Hội chứng Peter Pan có thể bao gồm: bỏ bê việc chi trả hóa đơn, hoặc đưa ra những quyết định bốc đồng và hệ trọng như nghỉ việc đột ngột mà không cân nhắc đến hậu quả có thể xảy ra.
Ngay cả những sở thích hay hoạt động giải trí của đối phương cũng có thể phần nào phản ánh khó khăn của họ trong việc trưởng thành và gánh vác trách nhiệm của người trưởng thành. Dù không có gì sai khi chơi game hay xem hoạt hình, nhưng chuyên gia Crain lưu ý rằng, nếu những thú vui ấy chiếm trọn thời gian và không có sự cân bằng với các nghĩa vụ của người trưởng thành, đó có thể là dấu hiệu của Hội chứng Peter Pan.
Theo chuyên gia Crain, dấu hiệu rõ ràng nhất của Hội chứng Peter Pan là sự né tránh trách nhiệm. Những người này thường gặp khó khăn trong việc duy trì công việc ổn định, tự chi trả hoá đơn hoặc thiếu động lực phát triển bản thân.
“Ngay cả khi hiện tại họ chưa đạt được những điều đó thì vẫn nên có mong muốn và nỗ lực để hướng tới. Nếu hoàn toàn thiếu tham vọng hoặc ý chí vươn lên, đó là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng”, chuyên gia Crain nhận định.
Ảnh minh hoạ.
Theo Verywell Mind, có nhiều dấu hiệu cho thấy một người bị xem là "trẻ con" hoặc "chàng trai chưa trưởng thành". Bạn có thể nhận ra một số hành vi chưa chín chắn ở người bạn đời nam giới, nhưng những hành vi này không chỉ giới hạn ở đàn ông. Chúng có thể xuất hiện ở bất kỳ người trưởng thành nào chưa đạt được mức trưởng thành cảm xúc nhất định. Đây là một số dấu hiệu:
Thiếu ranh giới với cha mẹ
Những người chưa trưởng thành về cảm xúc đôi khi có quan hệ phụ thuộc đến mức cực đoan với cha mẹ. Ở nam giới trưởng thành, điều này thường thể hiện ở việc họ quá dựa dẫm vào mẹ để được hỗ trợ về mặt tài chính, xã hội.
Thiếu kinh nghiệm trong các mối quan hệ trưởng thành
Nếu bạn từng nói chuyện với một Peter Pan về các mối quan hệ trước đây, bạn có thể nhận ra họ hay nói xấu, có thái độ đổ lỗi cho người yêu cũ.
Thay vì nhận trách nhiệm cho hành vi của mình dẫn đến rạn nứt, họ lại có xu hướng đổ lỗi cho người khác. Những người chưa trưởng thành thường đóng vai nạn nhân, coi bản thân là người luôn bị đối xử bất công.
Thái độ hời hợt với công việc
Các Peter Pan thường khó duy trì công việc lâu dài. Họ có thể nghỉ việc tùy tiện, xung đột với đồng nghiệp hoặc cấp trên. Nếu họ có gia đình hoặc bạn bè “bao bọc”, luôn hỗ trợ tài chính, họ có thể dễ dàng lảng tránh việc đi làm.
Thiếu kỹ năng đối phó với căng thẳng
Người chưa trưởng thành thường trốn tránh cảm xúc tiêu cực thay vì đối diện. Thay vì tìm đến các biện pháp lành mạnh như nói chuyện với bạn bè, vận động, thiền hay trị liệu, họ tìm đến các hoạt động mang tính né tránh, ví dụ như nghiện trò chơi điện tử.
Từ chối giúp đỡ việc nhà
Người chưa trưởng thành thường né tránh các công việc nhà như dọn dẹp, nấu nướng, giặt giũ hoặc thanh toán hóa đơn. Nếu bị yêu cầu, họ có thể trả lời kiểu hờn dỗi, đòi phần thưởng hoặc thậm chí không hợp tác.
Họ cũng thiếu ý thức về chăm sóc bản thân, có thể phải được nhắc đánh răng, tắm rửa, cạo râu hoặc chọn trang phục phù hợp cho sự kiện.
Không biết cách thể hiện cảm xúc một cách phù hợp
Người chưa trưởng thành khó nhận thức được bản thân hoặc hành vi của mình. Họ có thể không biết cách diễn đạt cảm xúc, không biết giải quyết vấn đề, hoặc hay than vãn, đổ lỗi, giữ thù hằn.
Trong một số trường hợp, họ có thể giận dỗi, nổi nóng hoặc “ăn vạ” như trẻ con, đặc biệt khi cảm thấy bị chỉ trích hoặc không được chiều theo ý muốn.
Thậm chí, nếu đã có con, họ có thể ghen tị với chính con mình, nhất là khi người bạn đời dành nhiều sự quan tâm cho con hơn họ, một biểu hiện phổ biến trong các bậc cha mẹ có xu hướng ái kỷ.
Ảnh minh hoạ.
Hội chứng Peter Pan không chỉ khiến người mắc gặp khó khăn trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ, mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống cá nhân lẫn con đường sự nghiệp. Tuy nhiên, nếu họ có thể nhận diện được vấn đề, sẵn sàng đối mặt với chính mình và tìm kiếm sự hỗ trợ từ trị liệu tâm lý, việc thay đổi là hoàn toàn khả thi.
Với những ai đang trong mối quan hệ với một chàng trai “Peter Pan”, việc thiết lập ranh giới lành mạnh và duy trì sự giao tiếp rõ ràng, trung thực là điều cần thiết. Điều không chỉ để bảo vệ cảm xúc cá nhân, mà còn giúp tránh rơi vào vòng luẩn quẩn của sự lệ thuộc và thất vọng kéo dài.
Tổng hợp: Verywell Mind, Women's health
Mini