Bị chỉ trích vì không dạy con nhường nhịn
Hôm đó, tôi đưa con trai 2 tuổi đi chơi ở khu vui chơi trẻ em. Con đang mải mê chơi một món đồ thì có một bé gái, trạc tuổi con, chạy lại giành. Bé nhà tôi không chịu nhường và thế là hai đứa giằng co.
Chuyện với tôi là chuyện hoàn toàn rất bình thường, trẻ con tranh giành đồ của nhau chính là 1 trong những cách mà chúng tìm hiểu về thế giới xung quanh mình và cũng là cách để chúng lớn lên, phát triển tự nhiên nhất. Thế nhưng có vẻ như không phải bà mẹ nào cũng có suy nghĩ giống như tôi.
Khi thấy con mình khóc lóc đòi cho bằng được, mẹ bé gái kia yêu cầu con trai tôi nhường đồ cho con gái chị, thế nhưng con tôi vẫn kiên quyết giữ món đồ của mình.
Tôi đứng đó, không can thiệp, bởi tôi muốn con tự học cách bảo vệ quyền lợi của mình. Con không khóc, chỉ giữ chặt món đồ và không bỏ cuộc. Cuối cùng, người mẹ kia bế con mình đang gào khóc đi chỗ khác, không quên buông một câu: “Thể loại mẹ gì mà không dạy con biết nhường nhịn, lớn lên thành loại ích kỷ, sống chỉ biết bản thân mình”.
Tôi hiểu, trong mắt một số người, trẻ con phải nhường là “ngoan”, nhưng tôi không muốn con mình nhường nhịn một cách mù quáng. Nếu món đồ là của chung, con có thể chia sẻ. Nhưng khi con đang chơi, quyền được tiếp tục chơi là chính đáng. Tôi muốn dạy con biết chia sẻ khi sẵn sàng, chứ không phải từ bỏ thứ mình yêu thích chỉ để làm hài lòng người khác.
Vì lớn lên, ngoài kia không phải lúc nào cũng gặp những người biết “đến lượt” hay “chờ đợi”, và nếu không biết tự bảo vệ mình, con sẽ dễ bị lấn át. Chia sẻ là tốt, nhưng phải đi kèm với quyền lựa chọn, chứ không phải là sự hy sinh miễn cưỡng.
Có nên dạy con phải nhường nhịn?
Nhường nhịn là một kỹ năng xã hội quan trọng, giúp trẻ biết chia sẻ, tôn trọng người khác và duy trì mối quan hệ tốt. Tuy nhiên, nếu bố mẹ bắt con luôn luôn phải nhường, nhất là trong những tình huống con đang bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, thì vô tình sẽ dạy con rằng cảm xúc và nhu cầu của con không quan trọng bằng việc làm vừa lòng người khác.
Nguyên tắc hợp lý khi dạy con về “nhường” và “giữ”
1. NHƯỜNG khi sẵn sàng, không phải vì bị ép.
2. GIỮ khi đó là quyền của mình – ví dụ: món đồ đang chơi hoặc đồ cá nhân.
3. LUÂN PHIÊN – nếu là đồ chơi chung, con có thể chơi thêm vài phút rồi đưa bạn và bạn cũng cần chờ lượt.
4. HIỂU con nên biết và hiểu vì sao mình nhường, thay vì “nhường vì mẹ bảo”.
Đây là bảng so sánh giữa “nhường nhịn mù quáng” và “nhường nhịn thông minh” để bố mẹ dễ áp dụng khi dạy con:
| Tiêu chí | Nhường nhịn mù quáng | Nhường nhịn thông minh |
|---|---|---|
| Nguyên nhân | Vì bị người lớn ép, sợ bị mắng, hoặc để tránh rắc rối. | Vì con tự nguyện, hiểu lý do và cảm thấy sẵn sàng chia sẻ. |
| Cảm xúc của trẻ | Ấm ức, bất mãn, thấy mình bị thiệt thòi. | Vui vẻ, hài lòng vì đã chia sẻ đúng lúc, đúng cách. |
| Tác động lâu dài | Dễ hình thành thói quen nhường mọi thứ, khó bảo vệ quyền lợi cá nhân, dễ bị lợi dụng. | Biết cân bằng giữa sẻ chia và giữ quyền của mình, tự tin và tôn trọng bản thân. |
| Tình huống ví dụ | Đang chơi đồ chơi yêu thích, bạn đến đòi, bố mẹ lập tức bắt con đưa cho bạn. | Đang chơi đồ chơi yêu thích, con được phép chơi thêm vài phút, sau đó đổi lượt với bạn. |
| Kết quả giáo dục | Trẻ nhường vì “mẹ bảo”, không hiểu ý nghĩa thực sự. | Trẻ hiểu “nhường” là một lựa chọn có ý thức, không phải nghĩa vụ bắt buộc. |
Tóm lại, dạy con nhường nhịn là cần, nhưng bố mẹ phải dạy cùng với kỹ năng bảo vệ quyền lợi, để con vừa biết sẻ chia vừa biết tự tôn trọng bản thân.
Minh Uyên