Bạn có thường dụi mắt khi cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu? Hành động này tuy giải tỏa tạm thời sự khó chịu, đặc biệt là khi bạn bị dị ứng, nhưng theo các chuyên gia, tác hại mà nó mang lại còn lớn hơn nhiều so với lợi ích mà nó đem lại.
Tiến sĩ Tara Carr (Giám đốc chương trình dị ứng người lớn và là bác sĩ chuyên khoa dị ứng tại Đại học Y Arizona (Mỹ)) chia sẻ: "Dù mang lại cảm giác dễ chịu tức thời, nhưng hành động dụi mắt có thể gây ra nhiều vấn đề." Mi mắt dụi liên tục lên mắt khiến các tế bào miễn dịch phản ứng với tác nhân gây dị ứng và giải phóng histamin - nguyên nhân gây viêm.
(Ảnh minh hoạ)
Thói quen dụi mắt có thể gây ra nhiều vấn đề cho "cửa sổ tâm hồn"
Bác sĩ Carr cho biết: "Điều đáng lo ngại nhất là nguy cơ tổn thương giác mạc do dụi mắt". Giác mạc - cấu trúc hình vòm trong, nằm ở phía trước mắt, cho phép chúng ta nhìn thấy mống mắt và đồng tử. Dụi mắt không chỉ có thể khiến giác mạc bị trầy xước, gây đau đớn mà còn có thể làm biến dạng giác mạc, dẫn đến bệnh lý thoái hóa giác mạc hình chóp (keratoconus).
Theo Andrew Rothstein - Trợ lý Giáo sư, bác sĩ đo thị lực tại Trường Kiểm quang Đại học Alabama ở Birmingham (Mỹ), khi dụi mắt, các sợi collagen trong giác mạc bị lỏng ra. Khi các tế bào trong cấu trúc sợi này trở nên lỏng lẻo, giác mạc sẽ ngày càng có hình dạng giống hình nón, với đỉnh nón nhô ra ngoài. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực bởi lẽ giác mạc trơn nhẵn, hình vòm mới là cấu trúc lý tưởng nhất cho thị lực.
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nhãn khoa Hoa Kỳ năm 2024 cho thấy bệnh lý thoái hóa giác mạc hình chóp thường gặp nhất ở người trưởng thành trong độ tuổi 18 - 39. Nghiên cứu được thực hiện trên hơn 69 triệu người tham gia chương trình Trợ cấp Y tế Liên bang (Medicaid) và Chương trình Bảo hiểm Y tế Trẻ em (Children’s Health Insurance Program) của Hoa Kỳ cho thấy tỷ lệ mắc bệnh lý thoái hóa giác mạc hình chóp trên toàn nước Mỹ là 0,03% vào năm 2016 và tăng lên 0,04% vào năm 2019.
Bác sĩ nhãn khoa Douglas Lazzaro - Trung tâm Y tế Langone, Đại học New York (Mỹ) cho biết: "Dụi mắt quá mạnh khiến nhãn cầu bị lõm từ trước ra sau". Tuy nhiên, chính những sợi collagen bị lỏng lẻo do lực ép này sẽ khiến giác mạc sau đó lại phồng lên. Ông cho biết thêm: "Dụi mắt thậm chí có thể là một trong những yếu tố quan trọng nhất gây ra bệnh lý thoái hóa giác mạc hình chóp. Nhiều người cho rằng, dụi mắt là nguyên nhân chính khiến giác mạc bị biến dạng và cuối cùng dẫn đến các vấn đề về thị lực".
Chưa dừng lại ở đó, dụi mắt còn có thể gây ra nhiều hệ lụy khác. Theo bác sĩ Rothstein, vấn đề trực tiếp nhất có thể kể đến là nguy cơ nhiễm trùng. Bàn tay chúng ta chứa rất nhiều vi khuẩn và mầm bệnh. Khi dụi mắt, chúng ta vô tình tạo điều kiện cho chúng xâm nhập vào mắt, gây nhiễm trùng.
(Ảnh minh hoạ)
Bác sĩ Lazzaro cho biết thêm, nếu đã từng phẫu thuật điều chỉnh thị lực, chẳng hạn như phẫu thuật LASIK, việc dụi mắt mạnh có thể gây tổn thương cho mắt. "Lực tác động mạnh có thể khiến vạt giác mạc bị bong ra", ông nhấn mạnh.
Các chuyên gia khuyến nghị nên chườm lạnh thay vì dụi mắt. Bạn chỉ cần dùng một chiếc khăn sạch, nhúng vào nước lạnh rồi đắp lên mắt để giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, cách này không thể giải quyết tận gốc vấn đề nếu nguyên nhân gây ngứa đến từ dị ứng. Trong trường hợp này, bác sĩ Carr khuyên chúng ta nên sử dụng thuốc nhỏ mắt dành riêng cho dị ứng.
Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý điều trị các triệu chứng ở mũi bởi lẽ viêm mũi và viêm mắt do dị ứng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Bác sĩ Carr cho biết: "Khi mũi dễ chịu hơn, mắt của bạn cũng sẽ cảm thấy dễ chịu hơn". Bên cạnh đó, bác sĩ Lazzaro cũng gợi ý một số cách thay thế khác cho việc dụi mắt: "Nếu thực sự muốn và buộc phải dụi mắt, bạn hãy mát-xa mí mắt trên thật nhẹ nhàng".
