Khi các sứ mệnh đưa con người vào không gian ngày càng dài hơn và đi xa hơn khỏi Trái Đất, nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe cho phi hành đoàn trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Hiện nay, các phi hành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế vẫn có thể gọi điện trực tiếp về trung tâm điều khiển ở Houston, nhận đều đặn các chuyến hàng tiếp tế thuốc men và quay về Trái Đất sau khoảng nửa năm làm việc.
Nhưng những điều kiện thuận lợi này sẽ khó duy trì khi NASA cùng các đối tác thương mại như SpaceX hướng tới các chuyến bay dài hạn đưa con người lên Mặt Trăng hoặc thậm chí là sao Hỏa, nơi khoảng cách quá xa và thời gian di chuyển dài khiến việc hỗ trợ y tế từ Trái Đất trở nên hạn chế.
Để đối phó với thách thức đó, NASA đang từng bước phát triển những giải pháp y tế mang tính “tự chủ” cao hơn, giúp phi hành đoàn có thể chăm sóc sức khỏe ngay tại chỗ mà không phụ thuộc nhiều vào sự trợ giúp từ mặt đất. Một trong những bước đi đầu tiên là dự án Crew Medical Officer Digital Assistant (CMO-DA), một trợ lý y tế ứng dụng trí tuệ nhân tạo được phát triển hợp tác với Google. Công cụ này được thiết kế để hỗ trợ phi hành gia trong việc chẩn đoán và điều trị khi không có bác sĩ đồng hành hoặc trong tình huống mất liên lạc với Trái Đất. CMO-DA hoạt động đa phương thức, có thể tiếp nhận và xử lý thông tin thông qua giọng nói, văn bản và hình ảnh, vận hành trên nền tảng Vertex AI của Google Cloud.
Trong các thử nghiệm ban đầu, hệ thống đã được kiểm tra qua ba tình huống gồm chấn thương mắt cá, đau vùng hông và đau tai. Kết quả đánh giá của ba bác sĩ, trong đó có một phi hành gia, cho thấy độ chính xác khá cao với 74% cho trường hợp đau hông, 80% cho đau tai và 88% cho chấn thương mắt cá. NASA cho biết họ sẽ tiếp tục phát triển công cụ này bằng cách tích hợp dữ liệu từ các thiết bị y tế chuyên dụng, đồng thời huấn luyện AI để hiểu rõ hơn các đặc thù y học trong môi trường không trọng lực.
Nếu CMO-DA chứng minh được hiệu quả trong không gian, công nghệ này hoàn toàn có thể được ứng dụng rộng rãi cho y tế trên Trái Đất. Điều đó đồng nghĩa với việc những tiến bộ từ các sứ mệnh khám phá vũ trụ không chỉ bảo vệ tính mạng phi hành gia mà còn mở ra hướng đi mới cho chăm sóc sức khỏe ở mọi nơi.
M.Đức