Các nghiên cứu trước đây trên mô hình động vật đã chỉ ra rằng vi nhựa có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa của tế bào tạo xương và gây ra các rối loạn cốt hóa nội sụn ở đĩa tăng trưởng, do đó cản trở sự phát triển của xương trong thời kỳ thanh thiếu niên. Những phát hiện này làm dấy lên mối lo ngại về việc liệu vi nhựa có tích tụ trong hệ thống xương của con người hay không.
Tuy nhiên, bằng chứng trực tiếp về sự hiện diện của vi nhựa trong hệ thống xương người vẫn chưa có cho đến gần đây, khi các nhà nghiên cứu từ Bệnh viện Xijing thuộc Đại học Y Không quân Trung Quốc công bố một nghiên cứu trên tạp chí Environment International.
Nghiên cứu có tên “Vi nhựa trong mô xương người: Sự hiện diện, phân bố và tác động đến sức khỏe” là nghiên cứu đầu tiên xác nhận sự hiện diện của vi nhựa trong ba mô xương người bao gồm xương, sụn và đĩa đệm, tiết lộ cách những vi nhựa này ảnh hưởng đến sức khỏe xương bằng cách tác động đến biểu hiện của các cytokine gây viêm và cytokine hình thái xương.
Vì sao vi nhựa trong xương gây lo ngại hơn cả vi nhựa trong não?
Vi nhựa được phát hiện trong nhiều loại mô của con người, bao gồm đường tiêu hóa, mô tinh hoàn, nội mạc tử cung, mô nhau thai, mô phổi và não. Mặc dù hệ hô hấp, tiêu hóa và sinh sản có thể tiếp xúc trực tiếp với vi nhựa trong môi trường, nhưng hệ xương, là một hệ thống khép kín, thường không tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài. Do đó, cần nghiên cứu thêm để xác nhận rằng vi nhựa có thể tồn tại trong hệ thống xương.
Hệ thống xương có những đặc tính lý hóa và sinh học riêng biệt. Ma trận xương chủ yếu được cấu tạo từ các muối vô cơ, trong khi ma trận sụn chủ yếu chứa các sợi collagen và nước. Điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù xương có vẻ tĩnh nhưng thực chất đây là cơ quan có hoạt động mạnh và tái tạo nhanh hơn các cơ quan khác trong cơ thể. Ngay cả khi quá trình phát triển xương dừng lại ở tuổi trưởng thành, quá trình hình thành và tiêu xương vẫn tiếp tục, duy trì trạng thái cân bằng gọi là tái tạo xương. Điều này khiến cho sự tích tụ lâu dài của vi nhựa trong mô xương trở thành vấn đề đáng lo ngại.
Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã phân tích 24 mẫu xương, sụn và đĩa đệm của con người và phát hiện ra 40 mảnh vi nhựa có đường kính từ 25,44 micromet đến 407,39 micromet. Kết quả cho thấy, hàm lượng lắng đọng vi nhựa trong đĩa đệm (61,1±44,2 hạt/g) cao hơn trong xương (22,9±15,7 hạt/g) và sụn (26,4±17,6 hạt/g). Ngoài ra, kích thước trung bình của vi nhựa trong đĩa đệm và xương lớn hơn so với trong sụn. Các loại vi nhựa phổ biến nhất là polypropylene (35%), copolymer ethylene-vinyl acetate (30%) và polystyrene (20%).
Các thí nghiệm in vivo (bên trong vật sống) cho thấy sau bốn tuần tiếp xúc, vi nhựa có thể xâm nhập vào xương, sụn và đĩa đệm thông qua quá trình lưu thông máu và gây ra các kiểu tích tụ vi nhựa rõ ràng. So với nhóm đối chứng, những con chuột tiếp xúc với vi nhựa có nồng độ yếu tố hoại tử khối u-α (TNF-α), peptide đầu tận cùng procollagen loại I (PINP) và phosphatase axit 5b kháng tartrat (TRACP-5b) cao hơn, cho thấy vi nhựa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương bằng cách tác động đến biểu hiện của các cytokine gây viêm và cytokine hình thái xương.
Nghiên cứu chỉ ra điều gì?
Nghiên cứu này cho thấy vi nhựa không chỉ có trong nhiều mô của con người mà còn có thể xâm nhập vào hệ thống xương và có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của xương. Mặc dù hàm lượng vi nhựa trong cơ thể con người tương đối thấp, nhưng do đặc tính tái tạo rất năng động của mô xương nên sự tích tụ vi nhựa trong thời gian dài hoặc thậm chí suốt đời có thể gây ra những mối nguy hiểm tiềm tàng.
Cần có nghiên cứu trong tương lai để khám phá sâu hơn những tác động lâu dài của vi nhựa đối với sức khỏe xương của con người và phát triển các chiến lược phòng ngừa và can thiệp hiệu quả để giảm thiểu mối đe dọa của vi nhựa đối với sức khỏe con người. Khám phá này mở ra góc nhìn mới để hiểu tác động của vi nhựa lên cơ thể con người và cũng cung cấp cơ sở quan trọng cho việc xây dựng các chính sách y tế công cộng.
Nguồn: Environment International
Mỹ Diệu