Việc học một ngôn ngữ mới thường đòi hỏi nhiều thời gian và nỗ lực. Tuy nhiên, theo Học viện Dịch vụ Ngoại giao (Foreign Service Institute - FSI) thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ - nơi chuyên đào tạo ngôn ngữ cho các nhà ngoại giao, một số ngôn ngữ có thể được người Mỹ học thành thạo chỉ trong vòng khoảng một năm.
FSI đã đưa ra bản đồ thể hiện thời gian cần thiết để người nói tiếng Anh đạt trình độ thông thạo ở gần 70 ngôn ngữ trên toàn cầu. Bản đồ này sử dụng bảng màu để biểu thị mức độ khó của từng ngôn ngữ: màu càng đậm cho thấy thời gian học càng dài. Danh sách ngôn ngữ chính thức của từng quốc gia được xác định dựa trên CIA World Factbook. Những quốc gia không có một ngôn ngữ chính thức rõ ràng, chẳng hạn như Mozambique – nơi có nhiều ngôn ngữ được sử dụng song song được thể hiện bằng màu xám.
Biểu đồ miêu tả khoảng thời gian để thuần thục một ngôn ngữ của những nhà ngoại giao Mỹ nói riêng và những người sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ nói chung.
FSI phân loại các ngôn ngữ thành 4 nhóm, tương tự cách xếp hạng sức mạnh của bão, từ cấp độ 1 (dễ nhất) đến cấp độ 4 (khó nhất). Ở cấp độ 4, người học tiếng Anh cần khoảng 88 tuần (tương đương 2.200 giờ học) để đạt mức thông thạo cơ bản. Những ngôn ngữ nằm trong nhóm “siêu khó” này bao gồm: tiếng Ả Rập, tiếng Trung (cả Quảng Đông lẫn Quan Thoại), tiếng Nhật và tiếng Hàn.
Nhóm tiếp theo là cấp độ 3, gồm khoảng 50 ngôn ngữ có độ khó trung bình. Trung bình, người học sẽ mất 44 tuần (1.100 giờ) để nắm vững. Một số ngôn ngữ tiêu biểu trong nhóm này là tiếng Nga, tiếng Thái, tiếng Séc, tiếng Hindi… và cả tiếng Việt. Mặc dù tiếng Việt thường được nhắc đến với sự “kinh hoàng” về ngữ pháp, FSI chỉ xếp nó vào mức độ khó thứ ba – không quá dễ, nhưng cũng không phải là thách thức lớn nhất.
Các số liệu về thời gian học của FSI dựa trên hơn 70 năm kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu ngôn ngữ. Dẫu vậy, thực tế cho thấy tốc độ tiến bộ có thể rất khác nhau giữa các cá nhân, phụ thuộc vào năng lực cá nhân, trải nghiệm ngôn ngữ trước đó và mức độ đầu tư học tập (ví dụ: số giờ học mỗi tuần, học tập liên tục hay gián đoạn...).
Bạn đang theo học ngôn ngữ nào?
Các mốc thời gian trên bản đồ phản ánh thời lượng học cần thiết để đạt trình độ 3/3, tức mức độ thông thạo 3/5 về kỹ năng nói và đọc. Để dễ hình dung, cấp độ 5/5 là mức độ sử dụng ngôn ngữ như một người bản địa học thức, phát âm chính xác và hiểu ngữ cảnh sâu sắc.
Điều đó cũng cho thấy: không có một “chuẩn chung” nào cho việc ngôn ngữ nào là dễ hay khó nhất. Với một người nói tiếng Anh bản ngữ, tiếng Ý có thể là một thử thách vừa phải. Nhưng nếu người học là người nói tiếng Tây Ban Nha, thì việc học tiếng Ý lại nhẹ nhàng hơn nhiều do hai ngôn ngữ cùng thuộc nhóm Romance (ngôn ngữ lãng mạn), có nhiều điểm tương đồng.
Ngược lại, một số người lại vật lộn với việc phát âm trong những ngôn ngữ có hệ thống thanh điệu như tiếng Việt, trong khi người khác lại cảm thấy điều đó không quá khó khăn. Hoặc như tiếng Trung dù cấu trúc ngữ pháp tương đối đơn giản so với nhiều ngôn ngữ châu Âu nhưng hệ thống chữ viết phức tạp lại khiến nó nằm trong nhóm những ngôn ngữ thách thức nhất đối với người học.
Dưới đây là danh sách cụ thể các ngôn ngữ FSI và xếp hạng độ khó của chúng:
| Ngôn ngữ | Độ khó |
|---|---|
| Tiếng Đan Mạch | 1 |
| Tiếng Hà Lan | 1 |
| Tiếng Pháp | 1 |
| Tiếng Ý | 1 |
| Tiếng Na Uy | 1 |
| Tiếng Bồ Đào Nha | 1 |
| Tiếng Rumani | 1 |
| Tiếng Tây Ban Nha | 1 |
| Tiếng Thụy Điển | 1 |
| Tiếng Đức | 2 |
| Tiếng Creole Haiti | 2 |
| Tiếng Indonesia | 2 |
| Tiếng Mã Lai | 2 |
| Tiếng Swahili | 2 |
| Tiếng Albania | 3 |
| Tiếng Amharic | 3 |
| Tiếng Armenia | 3 |
| Tiếng Azerbaijan | 3 |
| Tiếng Bengali | 3 |
| Tiếng Bungari | 3 |
| Tiếng Miến Điện | 3 |
| Tiếng Séc | 3 |
| Tiếng Dari | 3 |
| Tiếng Estonia | 3 |
| Tiếng Ba Tư | 3 |
| Tiếng Phần Lan | 3 |
| Tiếng Gruzia | 3 |
| Tiếng Hy Lạp | 3 |
| Tiếng Gujarati | 3 |
| Tiếng Hausa | 3 |
| Tiếng Do Thái | 3 |
| Tiếng Hindi | 3 |
| Tiếng Hungary | 3 |
| Tiếng Iceland | 3 |
| Tiếng Kazakh | 3 |
| Tiếng Khmer | 3 |
| Tiếng Kurdish | 3 |
| Tiếng Kyrgyz | 3 |
| Tiếng Lào | 3 |
| Tiếng Latvia | 3 |
| Tiếng Litva | 3 |
| Tiếng Macedonia | 3 |
| Tiếng Mông Cổ | 3 |
| Tiếng Nepal | 3 |
| Tiếng Ba Lan | 3 |
| Tiếng Ukraina | 3 |
| Tiếng Nga | 3 |
| Tiếng Serbo-Croatia | 3 |
| 🔴 Tiếng Việt | 3 |
| Tiếng Slovenia | 3 |
| Tiếng Slovak | 3 |
| Tiếng Somali | 3 |
| Tiếng Tagalog | 3 |
| Tiếng Thái | 3 |
| Tiếng Tây Tạng | 3 |
| Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ | 3 |
| 🔵 Tiếng Ả Rập | 4 |
| 🔵 Tiếng Trung Quốc | 4 |
| 🔵 Tiếng Nhật | 4 |
| 🔵 Tiếng Hàn Quốc | 4 |
Đông