Khi quá trình đô thị hóa không ngừng gia tăng, các tòa nhà chọc trời ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ tạo nên vẻ đẹp hiện đại của các thành phố lớn mà còn đối diện với nhiều thách thức nghiêm trọng, trong đó có mối đe dọa từ những cơn bão mạnh.
Để giảm thiểu tác động của bão đối với các tòa nhà cao tầng, các kỹ sư và nhà khoa học đã phát triển bộ giảm chấn gió (hay còn được gọi là bộ giảm chấn khối lượng) – một thiết bị được kỳ vọng sẽ giúp các tòa nhà vững vàng hơn trước những cơn gió bão dữ dội. Tuy nhiên, liệu bộ giảm chấn gió có thực sự hiệu quả và có thể bảo vệ các tòa nhà chọc trời một cách toàn diện?
Trong các tòa nhà chọc trời, đặc biệt là ở những khu vực nhiều gió lớn, rất dễ bị rung lắc do tác động của gió. Quả cầu sắt lớn này có tác dụng như một "cán cân cân bằng" giúp giảm thiểu sự rung lắc này. Khi tòa nhà bắt đầu rung lắc, quả cầu sẽ chuyển động theo hướng ngược lại, tạo ra một lực đối kháng, từ đó làm giảm biên độ và tần số rung động của tòa nhà.
Bộ giảm chấn gió là thiết bị được lắp đặt nhằm hấp thụ và phân tán năng lượng của gió khi tác động lên các tòa nhà cao tầng. Khi một cơn bão ập đến, bộ giảm chấn gió giúp giảm biên độ dao động và xoay lắc của tòa nhà, từ đó giảm thiểu nguy cơ hư hại do sức gió mạnh. Thiết bị này hoạt động bằng cách điều chỉnh sự rung động và chuyển động của tòa nhà, giữ cho nó ổn định hơn trong những điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Một ví dụ điển hình về hiệu quả của bộ giảm chấn gió là tòa nhà Taipei 101 ở Đài Loan. Khi bão Soudelor đổ bộ vào Đài Loan năm 2015, bộ giảm chấn gió trong tòa nhà này đã dao động lên tới 100 cm, giúp giảm bớt tác động của bão lên tòa nhà và bảo vệ cấu trúc trước sự tấn công của gió. Điều này minh chứng cho khả năng của bộ giảm chấn gió trong việc bảo vệ các tòa nhà cao tầng khỏi sự rung lắc và áp lực lớn từ gió.
Rung lắc quá mức có thể gây ra cảm giác khó chịu cho người làm việc và sinh sống trong tòa nhà. Việc sử dụng bộ giảm chấn khối lượng giúp giảm thiểu tình trạng này, mang lại sự thoải mái hơn cho người sử dụng. Việc giảm thiểu rung lắc không chỉ giúp tòa nhà trở nên ổn định hơn mà còn bảo vệ cấu trúc của tòa nhà, kéo dài tuổi thọ của công trình.
Mặc dù bộ giảm chấn gió có thể mang lại lợi ích an toàn đáng kể, nhưng chi phí lắp đặt và bảo trì là một vấn đề lớn mà các chủ sở hữu tòa nhà phải đối mặt. Các bộ giảm chấn gió đòi hỏi quá trình sản xuất công phu và thường được lắp đặt ở phần đỉnh tòa nhà – vị trí có thể gây khó khăn trong quá trình thi công và bảo trì. Việc bảo trì thường xuyên là cần thiết để đảm bảo bộ giảm chấn gió luôn hoạt động hiệu quả. Những chi phí bổ sung này làm gia tăng tổng chi phí đầu tư và vận hành cho các tòa nhà chọc trời, đặc biệt là ở những khu vực có điều kiện kinh tế hạn chế.
Không chỉ dừng lại ở khía cạnh kinh tế, bộ giảm chấn gió còn có thể gây ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của các tòa nhà. Các thiết bị này thường có kích thước lớn, với hình dáng như những quả bóng sắt khổng lồ, dễ dàng thay đổi diện mạo bên ngoài của tòa nhà. Đối với các chủ sở hữu chú trọng đến thiết kế và kiến trúc, sự xuất hiện của bộ giảm chấn gió có thể là một vấn đề khó chấp nhận, đặc biệt đối với những công trình mang tính biểu tượng.
Quả cầu sắt lớn được treo trên một hệ thống lò xo và giảm chấn. Khi tòa nhà rung lắc, hệ thống lò xo này sẽ làm cho quả cầu chuyển động theo một cách đặc biệt, ngược pha với chuyển động của tòa nhà. Năng lượng rung động của tòa nhà sẽ được truyền vào quả cầu và tiêu tán đi qua hệ thống giảm chấn, giúp giảm thiểu sự rung lắc của tòa nhà.
Mặc dù bộ giảm chấn gió có thể giảm bớt tác động của bão lên các tòa nhà chọc trời, nhưng chúng không hoàn toàn loại bỏ được nguy cơ hư hại do bão gây ra. Hiệu quả của bộ giảm chấn gió phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cường độ của bão, hướng gió và thiết kế cấu trúc của tòa nhà. Trong một số trường hợp, ngay cả khi đã lắp đặt bộ giảm chấn gió, các tòa nhà vẫn có thể bị hư hại nghiêm trọng trong những cơn bão mạnh.
Hơn nữa, bão không chỉ mang theo gió mạnh mà còn đi kèm với các yếu tố thời tiết khắc nghiệt khác như mưa lớn, sấm sét và lũ lụt. Những hiện tượng này có thể gây hư hỏng cho các thiết bị điện và hệ thống bên trong tòa nhà, thậm chí có thể dẫn đến các sự cố nghiêm trọng như hỏa hoạn. Vì vậy, bộ giảm chấn gió chỉ có thể bảo vệ tòa nhà ở một mức độ nhất định, và không đủ để đảm bảo an toàn toàn diện cho tất cả các cơ sở bên trong.
Taipei 101 nổi tiếng với quả cầu vàng khổng lồ treo trên tầng 87. Quả cầu này không chỉ có tác dụng giảm chấn mà còn là một biểu tượng của tòa nhà.
Để bảo vệ các tòa nhà chọc trời trước sức mạnh tàn phá của bão, không chỉ riêng bộ giảm chấn gió là đủ. Các biện pháp khác cần được kết hợp để nâng cao hiệu quả chống bão cho tòa nhà. Một trong những giải pháp là cải tiến thiết kế cấu trúc tòa nhà, giúp nó trở nên linh hoạt và chịu được sức gió tốt hơn. Bên cạnh đó, việc nâng cao trình độ công nghệ và cải thiện kỹ thuật lắp đặt bộ giảm chấn gió cũng là điều cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ của thiết bị này.
Ngoài ra, các biện pháp bảo vệ bên trong tòa nhà cũng cần được tăng cường. Hệ thống điện, cấp thoát nước và các thiết bị quan trọng khác cần được gia cố để chống chịu trước thời tiết khắc nghiệt, đảm bảo rằng ngay cả khi gió bão qua đi, tòa nhà vẫn duy trì được hoạt động an toàn.
Bộ giảm chấn gió đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại do bão gây ra đối với các tòa nhà chọc trời. Tuy nhiên, hiệu quả của chúng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố và không thể bảo vệ tòa nhà một cách tuyệt đối. Do đó, để đối phó hiệu quả với những cơn bão lớn, các giải pháp bảo vệ toàn diện cần được triển khai, từ việc nâng cấp thiết kế tòa nhà, cải thiện công nghệ lắp đặt bộ giảm chấn gió cho đến việc bảo vệ các cơ sở hạ tầng bên trong. Chỉ có sự kết hợp đồng bộ giữa các giải pháp này mới đảm bảo được rằng các tòa nhà chọc trời sẽ đứng vững trước những thiên tai khắc nghiệt.
Đức Khương
