Dù đã đã được phóng lên không gia từ cách đây 47 năm, tàu thăm dò Voyager 1 của NASA vẫn tiếp tục gây kinh ngạc. Cùng với tàu song sinh Voyager 2, Voyager 1 đã đi sâu vào không gian liên sao, vượt ra khỏi Hệ Mặt Trời, nơi mà ít người từng nghĩ tới. Trong những tuần gần đây, tàu gặp một trục trặc nhỏ khiến việc liên lạc tạm thời bị gián đoạn, nhưng điều đáng kinh ngạc là Voyager 1 đã tự khắc phục bằng cách sử dụng lại một thiết bị không dùng tới từ năm 1981.
Hiện nay, Voyager 1 đang ở cách Trái Đất hơn 24 tỷ km, một khoảng cách mà tín hiệu truyền đi phải mất tới 22 giờ rưỡi để đến nơi. Vào ngày 16 tháng 10, đội điều khiển từ Trái Đất yêu cầu tàu bật một bộ sưởi để giữ ấm các thiết bị bên trong. Voyager 1 hoạt động nhờ năng lượng phóng xạ và dù nguồn này đang dần cạn kiệt, tàu vẫn có đủ năng lượng để duy trì nhiệt độ cần thiết.
Tuy nhiên, vào ngày 18 tháng 10, Voyager 1 không phản hồi như thường lệ. Đội ngũ điều khiển nghi ngờ rằng lệnh vừa gửi đã kích hoạt hệ thống bảo vệ lỗi của tàu, làm giảm tốc độ truyền dữ liệu và làm thay đổi tín hiệu từ bộ phát sóng X-band mà tàu dùng để liên lạc.
Tuy tìm lại được tín hiệu, nhóm điều khiển nhận thấy Voyager 1 không phản hồi như mong muốn. Đến ngày 19 tháng 10, tín hiệu bất ngờ ngắt hẳn. Đội điều khiển lo ngại rằng việc mất tín hiệu lâu dài có thể gây khó khăn trong việc đưa tàu trở về trạng thái hoạt động ổn định. Nhưng không ngờ, Voyager 1 đã tự tìm ra giải pháp đầy bất ngờ.
Theo NASA, hệ thống bảo vệ lỗi của Voyager 1 có thể đã tự động kích hoạt thêm hai lần, dẫn đến việc tắt bộ phát X-band và chuyển sang bộ phát dự phòng S-band, thiết bị vốn đã không sử dụng từ năm 1981. Dù S-band tiêu thụ ít năng lượng hơn, đội ngũ điều khiển không chắc có thể thu được tín hiệu yếu từ bộ phát này. Tuy nhiên, các kỹ sư từ Mạng Không Gian Sâu (Deep Space Network) đã bắt được tín hiệu S-band, chứng minh rằng bộ phát này vẫn hoạt động sau nhiều thập kỷ không dùng đến.
Hiện tại, đội điều khiển đã xác nhận Voyager 1 ổn định với bộ phát S-band và đang làm việc để khôi phục tàu về chế độ hoạt động như trước.
Hành trình của Voyager là minh chứng cho kỹ thuật đột phá và tâm huyết của đội ngũ NASA. Sau gần nửa thế kỷ, Voyager 1 vẫn hoạt động và mang đến những bất ngờ, đánh dấu một kỷ nguyên đầy cảm hứng trong lịch sử khám phá vũ trụ.
Anh Việt
