Trong hệ sinh thái laptop của ASUS, dòng ExpertBook từ lâu đã được "đóng khung" cho nhóm khách hàng doanh nghiệp, người đi làm cần một chiếc máy ưu tiên hiệu suất ổn định, độ bền cao và khả năng vận hành bền bỉ trong nhiều năm. Với thế hệ ExpertBook mới, cụ thể là mẫu ASUS ExpertBook P5 mà tôi đã có dịp trải nghiệm dưới đây, hãng tiếp tục giữ vững những giá trị đó, nhưng đồng thời "bơm" thêm một lượng lớn tính năng AI hướng đến các trải nghiệm thực tế: từ họp hành, ghi biên bản, dịch thuật cho đến bảo mật từ trong ra ngoài
Điều này khiến cho cảm giác về tổng thể thì giờ đây ASUS ExpertBook không đơn thuần là một mẫu laptop văn phòng, mà là đã trở thành một công cụ hữu ích đa năng hơn dành cho môi trường doanh nghiệp.
AI ExpertMeet: Mạnh mẽ, thú vị nhưng vẫn có điểm trừ
Điểm khác biệt dễ nhận thấy nhất khi sử dụng ExpertBook P5 so với một chiếc laptop văn phòng thông thường chính là việc mẫu máy này được tích hợp sẵn AI ExpertMeet - bộ công cụ AI chuyên cho họp hành và làm việc nhóm. Thay vì phải cài thêm ứng dụng bên thứ ba, mọi thứ giờ đây được gom lại trong giao diện ExpertPanel ở khay hệ thống để chỉ cần vài cú click là người dùng có thể kích hoạt đúng tính năng AI cần thiết.
Trải nghiệm thực tế cho thấy AI ExpertMeet hoạt động như một "trung tâm điều phối" dành cho các cuộc họp: vừa ghi âm, vừa chuyển lời nói thành văn bản, đồng thời có thể dịch phụ đề thời gian thực khi cần. ASUS đang định hướng AI ExpertMeet trở thành nền tảng chung cho toàn bộ dòng Expert từ 2025, không chỉ laptop ExpertBook, mà cả PC và AIO ExpertCenter nên doanh nghiệp có thể triển khai đồng bộ trong hệ thống, nhân viên dùng loại máy nào cũng có chung bộ công cụ AI cho họp hành.
Trong số đó, AI Meeting Minutes là tính năng dễ "ghi điểm" nhất đối với người dùng văn phòng. Thay vì phải vừa họp vừa cặm cụi ghi chép, người dùng chỉ cần bật AI Meeting Minutes trước khi bắt đầu và hệ thống sẽ tự động ghi âm, nhận diện từng người nói, chép lại nội dung thành văn bản đồng thời có thể tạo phần tóm tắt sau khi cuộc họp kết thúc. Trên mẫu máy ExpertBook P5 mà tôi trải nghiệm, tính năng này đã hỗ trợ tiếng Việt, cho khả năng nhận diện giọng nói khá chuẩn xác nên người dùng Việt có thể thoải mái tham gia họp nói chuyện mà vẫn có văn bản lưu lại rõ ràng để chia sẻ cho các thành viên vắng mặt.
Cái hay của tính năng này là kể cả bạn họp trực tiếp ghi âm qua micro hay họp trực tuyến qua các ứng dụng phổ biến hiện nay thì AI Meeting Minutes đều có thể thu và ghi lại song song từ cả hai nguồn. Điều này sẽ giúp cho thông tin cuộc họp luôn được đảm bảo đầy đủ trọn vẹn. Đương nhiên bạn cũng có thể tuỳ chọn nguồn ghi âm chỉ định một cách dễ dàng hoặc chọn các nội dung ghi âm có sẵn để ứng dụng này biên dịch lại thành chữ, khá hiệu quả nếu ứng dụng vào các đoạn phỏng vấn hiện trường…. Ngoài ra, người dùng có thể tóm tắt nội dung bản ghi và xuất thành văn bản để sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.
Bên cạnh AI Meeting Minutes thì ASUS thích hợp thêm tính năng có tác dụng gần tương đương đó là AI Translated Subtitles. Về cơ bản tính năng này vẫn sẽ ứng dụng vào các nội dung họp hành, trao đổi đối tác nhưng nội dung có thể được dịch trực tiếp sang các ngôn ngữ khác nhau ngay lập tức thay vì lưu lại thành tập tin ghi âm rồi biên dịch. Điều này sẽ thích hợp với việc trao đổi cùng các đối tác nước ngoài, có thể sử dụng phụ đề để dễ theo dõi hoặc dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau đáp ưng công ty đa quốc gia. Các nội dung này vẫn có thể được biên dịch và lưu lại phục vụ cho việc tổng hợp và báo cáo sau đó.
Một điều khá đáng tiếc là tính năng này ở thời điểm tôi thử nghiệm lại chưa được hỗ trợ tiếng Việt. Vì vậy, khi nói tiếng Việt, máy sẽ chủ động dịch sang ngôn ngữ mặc định là tiếng Anh hoặc gián tiếp dịch sang một ngôn ngữ khác trong tuỳ chọn. Nhưng tôi nghĩ rằng, việc tích hợp thêm ngôn ngữ tiếng Việt cho tính năng này chắc chắn sẽ được ASUS hoàn thiện trong thời gian tới vì họ cũng đã làm được với AI Meeting Minutes rồi mà.
Một điểm cộng đó là các tính năng AI này đều không cần kết nối mạng internet vẫn có thể hoạt động được đem lại khả năng bảo mật tốt hơn khi không cần xử lý trên môi trường đám mây. Có thể nói, nhờ vào 2 tính năng này mà việc phải nghe, hiểu, dịch rồi ghi chép cùng lúc được dễ dàng hơn, giúp giảm tải đáng kể, đặc biệt với những buổi họp có nhiều thông tin kỹ thuật.
Micro kép hỗ trợ khử nhiễu AI của ASUS.
Nhắc đến 2 tính năng liên quan đến ghi âm không thể không nói tới sự hỗ trợ hữu dụng của khả năng AI Noise Canceling hai chiều mà ASUS tích hợp trên chiếc máy này. Nhờ khả năng xử lý tiếng ồn từ micro của người dùng mà không chỉ việc gọi điện video call họp hành được diễn ra rõ ràng mạch lạc mà ngay cả âm thanh đầu vào cho 2 tính năng AI kể trên cũng trở nên chi tiết và chính xác hơn. Đặc biệt trong các không gian làm việc mở, quán cà phê hoặc các khu co-working, việc bật chế độ lọc ồn giúp giọng nói "sạch" hơn thấy rõ, hạn chế đáng kể tiếng gõ bàn phím, tiếng trò chuyện nền hay tiếng xe cộ lọt vào cuộc gọi.
Song song với phần nội dung, ExpertBook P5 cũng khai thác AI với một số tính năng khá thú vị. Đơn cử như việc tạo dấu chìm trên màn hình hoặc screenshot thích hợp cho việc nâng cao tính bảo mật trong các cuộc họp cần chia sẻ thông tin trình chiếu. Hoặc người dùng có thể chỉnh sửa, thêm watermark cho camera theo dạng thẻ, giúp cho việc họp online qua các ứng dụng vẫn có thể hiển thị rõ ràng các thông tin, hỗ trợ tốt hơn cho việc nhận diện cá nhân. Với tôi thì đây sẽ là hai tính năng kèm thêm khá hữu ích phục vụ cho các mục đích chuyên biệt của doanh nghiệp.
Thiết kế đơn giản, bền đúng chất công cụ
Về thiết kế, ASUS ExpertBook P5 vẫn đi đúng chất "business" của dòng ExpertBook: ngoại hình tối giản, tông màu xám bạc truyền thống cùng bề mặt ít bám vân tay rất phù hợp với môi trường công sở. Điểm nhấn trên mặt A của máy chính là phần logo ASUS ExpertBook được đặt trong khung kim loại dạng phay xước nổi bật, tạo độ nhận diện.
Thân máy được thiết kế đủ mỏng gọn cùng trọng lượng quanh mức 1,2 kg (tùy cấu hình), hoàn toàn thoải mái khi bỏ vào những chiếc túi tote hay balo, cặp để mang theo mỗi ngày mà không gây nặng vai.
Độ bền vẫn là thứ giúp ExpertBook tạo dựng tên tuổi so với nhiều mẫu laptop dành cho người dùng cá nhân. Như thông lệ, ExpertBook P5 vẫn đáp ứng các bài test tiêu chuẩn quân đội MIL-STD 810H, bao gồm va đập, rung lắc, thay đổi nhiệt độ, độ ẩm…nói cách khác là chịu được việc di chuyển, sử dụng trong môi trường văn phòng di động, mang đi họp liên tục mà không quá "mong manh". Ngoài ra, ASUS cho biết phần khung máy được gia cường ở các vị trí nhạy cảm như khu vực để tay, bản lề, phần đáy, hạn chế tình trạng ọp ẹp khi gõ phím mạnh hoặc chống tay. Tất nhiên trong trải nghiệm của bản thân, tôi không mang chiếc máy tính này ra hành hạ hay cố ý làm rơi để kiểm chứng điều này nhưng tôi nghĩ rằng hãng đã đủ tự tin để tuyên bố về độ bền thì đó chắc chắn chiếc máy sẽ chịu đựng được.
Hệ thống cổng kết nối của ExpertBook P5 vẫn đầy đủ phục vụ khá tốt cho người đi làm: hai cổng Thunderbolt 4 cho phép sạc, truyền dữ liệu tốc độ cao, xuất ra hai màn hình 4K 60 Hz; thêm HDMI 2.1, hai cổng USB-A, jack âm thanh combo và khe khóa Kensington. Với cấu hình này, người dùng dễ dàng cắm vào dock mở rộng, màn hình rời, máy chiếu trong phòng họp mà không cần thêm phụ kiện rườm rà.
Bàn phím vẫn là một điểm "đáng tiền" trên mẫu laptop ExpertBook P5 đơn giản vì nó được sinh ra cho những người phải gõ phím liên tục hàng ngày. Máy vẫn có hành trình phím vừa đủ, độ nẩy tốt và cảm giác gõ êm tay. Đi kèm với đó là phần touchpad rộng rãi thoải mái đáp ứng nhu cầu điều khiển dễ dàng thuận tiện.
Màn hình đủ cho công việc
Không như nhiều mẫu máy khác của ASUS ở thời điểm hiện tại đều đã sử dụng màn hình OLED, ExpertBook P5 vẫn sử dụng tấm nền IPS kích thước 14 inch và độ phân giải WQXGA (2560 x 1600) cùng tỷ lệ 16:10 đáp ứng 100% dải màu sRGB. Chính vì vậy, màn hình này sẽ không quá mạnh vào việc hiển thị màu sắc sống động hay các công việc liên quan đến hình ảnh đồ hoạ nói chung.
Thay vào đó, màn hình lại có độ sáng lên tới 400 nits cùng lớp phủ chống chói, giúp người dùng có thể sử dụng tốt trong điều kiện ánh sáng phức tạp như ngoài quán cà phê, ngoài trời dùng lâu cũng ít bị mỏi mắt. Điều này lại khá phù hợp với xu hướng làm việc lai hiện nay. Đương nhiên, về chất lượng hiển thị thì màn hình của ExpertBook P5 vẫn đáp ứng tốt cho nhu cầu giải trí cơ bản, làm việc với khung hình rộng cùng tần số quét cao đến 144Hz là rất mượt mà.
Hiệu năng thoải mái cho công việc lẫn AI
Phiên bản ExpertBook P5 mà tôi đang trải nghiệm được trang bị vi xử lý Core Ultra 7 258V đi cùng 32GB RAM LPDDR5X và 1TB SSD PCIe 4.0. Có thể nói đây là một trong những cấu hình mạnh mẽ đủ cho hầu hết các tác vụ văn phòng nặng lẫn nhu cầu đa nhiệm cùng lúc nhiều ứng dụng, hướng tới chuẩn Copilot+ PC, đi kèm NPU riêng cho các tác vụ AI chạy trực tiếp trên máy.
Điều này được thể hiện qua các bài đánh giá benchmark, ExpertBook P5 đều nhận được những số điểm khá ấn tượng. Trong quá trình sử dụng thực tế với kịch bản quen thuộc của dân văn phòng như dùng trình duyệt mở hơn chục tab, họp online qua Teams/Meet, thêm một vài ứng dụng văn phòng, máy giữ được độ mượt ổn định, hiếm khi gặp tình trạng khựng hoặc chậm thấy rõ. Các tác vụ AI như ghi biên bản, tạo transcript, dịch phụ đề đều chạy on-device, không gây cảm giác "đơ máy" hay chiếm dụng quá nhiều tài nguyên khi dùng song song với các ứng dụng khác.
Mặc dù không trang bị card đồ hoạ rời nhưng iGPU mới trên nền tảng Core Ultra thế hệ 2 vẫn đáp ứng tốt, dù ExpertBook P5 rõ ràng không phải sản phẩm nhắm đến việc dựng phim chuyên nghiệp hay chơi game nặng. Người dùng vẫn có thể xử lý đồ họa nhẹ, thiết kế 2D, chỉnh ảnh, dựng nhanh video ngắn một cách khá thoải mái.
Pin trên các mẫu ExpertBook vẫn là một điểm cộng đáng kể. Với viên pin dung lượng khoảng 63 Wh, ASUS công bố thời lượng có thể tiệm cận một ngày làm việc tiêu chuẩn với tác vụ văn phòng. Tôi đã thử một bài test khá cơ bản đó là để chiếc máy chạy video 4K với độ sáng cao nhất trong khoảng hơn 1h đồng hồ, dung lượng pin tụt khoảng 10% cho thấy nếu chạy liên tục thì mức dung lượng đạt được sẽ có thể đạt từ 11 đến 12h đồng hồ. Tất nhiên, trong thực tế thì việc sử dụng sẽ không chỉ đơn thuần như vậy nhưng con số mà chiếc máy này đạt được khoảng 10h đồng hồ là hoàn toàn khả thì. Kết hợp cùng sạc nhanh từ khoảng 5% lên hơn 50% chỉ trong vài chục phút, người dùng có thể yên tâm dùng cả ngày, thỉnh thoảng tranh thủ cắm sạc lúc nghỉ trưa hoặc đang ngồi cà phê là đủ cho phần còn lại.
Bảo mật toàn diện từ dưới lên trên
Bảo mật là một trong những yếu tố cực kỳ được chú ý, nhất là trên những mẫu máy dành cho doanh nghiệp như ExpertBook. Đó là lý do để với mẫu ExpertBook B5, bảo mật là lớp nền khiến chiếc máy trở nên khác biệt so với laptop phổ thông. ASUS cho biết ở tầng thấp nhất, BIOS/UEFI của ExpertBook P5 được thiết kế theo chuẩn NIST SP 800-155, vốn đặt ra các yêu cầu khắt khe hơn đối với firmware trên thiết bị doanh nghiệp. Máy yêu cầu mật khẩu BIOS mạnh hơn laptop tiêu dùng, đồng thời tích hợp cơ chế Last Known Good để lưu lại cấu hình firmware ổn định hiện tại, từ đó có thể khôi phục nhanh nếu quá trình cập nhật gặp lỗi.
Đi cùng đó là cơ chế Fused Root of Trust, hiểu đơn giản là một "gốc tin cậy" được ASUS thiết lập ở tầng firmware. Khi phát hiện có dấu hiệu can thiệp bất thường vào BIOS hoặc phần cứng, hệ thống có thể tạm dừng hoạt động để sửa lỗi, ngăn chặn việc khởi động với firmware đã bị sửa, đồng thời kích hoạt các cảnh báo cần thiết cho bộ phận IT.
Một chi tiết thú vị là ASUS còn trang bị cảm biến ánh sáng tích hợp bên trong khung máy để phát hiện hành vi xâm nhập vật lý. Nếu thân máy bị mở ra tạo nên điều kiện ánh sáng thay đổi bất thường, cảm biến sẽ ghi nhận, lưu log vào BIOS và hiển thị cảnh báo trong những lần bật máy tiếp theo. Điều này đặc biệt hữu ích với các môi trường có dữ liệu nhạy cảm, nơi việc ai đó lén mở máy để rút SSD hay can thiệp phần cứng hoàn toàn có thể gây ra rủi ro an ninh nghiêm trọng. Thay vì phụ thuộc vào "niềm tin", đội IT có thêm một cơ chế kỹ thuật để giám sát và truy vết.
Ở tầng hệ điều hành, ExpertBook P5 được Microsoft chứng nhận là Secured-core PC, kết hợp nhiều lớp bảo vệ từ lúc khởi động đến khi đăng nhập và truy cập dữ liệu. Máy sử dụng TPM 2.0 rời để lưu trữ khóa mã hóa, hỗ trợ các giải pháp mã hóa ổ đĩa, VPN, chứng thư số một cách an toàn hơn. Đăng nhập sinh trắc học được xử lý qua cảm biến vân tay tích hợp ngay trên phím nguồn, theo chuẩn Match-on-Chip, nghĩa là dữ liệu vân tay được xử lý độc lập trên chip bảo mật chuyên dụng.
Bên trên nữa, ASUS tặng kèm gói McAfee Premium 1 năm (giá trị khoảng 49 USD) cho ExpertBook P5. Đây là lớp "khiên" ở tầng ứng dụng, bao gồm antivirus, bảo vệ danh tính, VPN, chống lừa đảo và web protection sử dụng AI để phát hiện các trang web hoặc liên kết độc hại. Với những doanh nghiệp chưa triển khai giải pháp bảo mật endpoint riêng hoặc muốn có thêm lớp bảo vệ bổ sung, việc có sẵn một bộ bảo mật trả phí đi kèm ngay từ đầu giúp giảm bớt một bước cấu hình.
Nhìn tổng thể, ExpertBook P5 xây dựng lớp bảo mật theo đúng kiểu "từ dưới lên": BIOS theo chuẩn NIST, TPM rời và Secured-core ở tầng hệ điều hành, cảm biến xâm nhập khung máy ở tầng phần cứng, cộng thêm phần mềm bảo mật ở tầng ứng dụng. Với những đơn vị làm trong lĩnh vực tài chính, dữ liệu khách hàng, y tế hay các ngành có yêu cầu tuân thủ cao, đây là những chi tiết đáng cân nhắc.
Tổng kết lại, ASUS ExpertBook P5 không phải là chiếc laptop dành cho người dùng thích thiết kế màu mè hay cấu hình gaming, mà đúng nghĩa là một chiếc "máy công vụ" cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên AI. Máy cho cảm giác ổn định, bền bỉ, đủ mạnh để xử lý tốt các tác vụ văn phòng lẫn một số nhu cầu multimedia nhẹ, đồng thời sở hữu bộ công cụ AI ExpertMeet giúp họp hành, ghi biên bản, dịch thuật trở nên nhẹ đầu hơn.
Với những người dùng ưu tiên sự ổn định, tin cậy và cần một chiếc laptop có thể theo mình đi họp từ sáng đến chiều, vừa hỗ trợ AI, vừa "gác cửa" cho dữ liệu, ExpertBook P5 là một lựa chọn rất đáng để các doanh nghiệp đưa vào danh sách cân nhắc.
Huy Nguyễn