Trong hành trình nuôi dạy con cái, chúng ta thường dễ dàng đổ lỗi cho hoàn cảnh, bạn bè hay những tác động tiêu cực từ mạng xã hội khi thấy con mình bắt đầu thay đổi. Nhưng khi xem bộ phim Sex Education, tôi bàng hoàng nhận ra một sự thật trần trụi rằng sự nổi loạn của một đứa trẻ thường không phải là bản chất, mà là một hệ quả từ những sai lầm, sự thiếu hụt hoặc áp đặt của chính những người làm cha mẹ.
Một trong những lý do khiến con cái nổi loạn mãnh liệt nhất chính là sự áp đặt quá mức từ phụ huynh. Nhìn vào nhân vật Adam Groff, chúng ta thấy một đứa trẻ luôn tỏ ra hung hăng, bắt nạt bạn bè và chống đối xã hội. Nhưng khi đi sâu vào gia đình của cậu, ta mới hiểu tại sao. Michael Groff, một người cha luôn dùng kỷ luật thép và sự lạnh lùng để quản trị con mình, đã vô tình biến căn nhà thành một nhà tù tinh thần.
Ảnh: Netflix
Người làm cha mẹ thường nhân danh tình yêu để ép con vào những khuôn khổ mà mình cho là tốt đẹp. Chúng ta muốn con phải giỏi, phải ngoan, phải đứng đầu, nhưng lại quên hỏi con có đang ổn hay không. Sự nổi loạn của Adam thực chất là một tiếng kêu cứu vô vọng để nhận được sự chú ý và công nhận từ cha mẹ. Khi một đứa trẻ bị tước đi quyền được sai, quyền được thể hiện cảm xúc, chúng sẽ chọn cách phản kháng tiêu cực nhất để khẳng định sự tồn tại của mình.
Một kiểu nổi loạn khác, thầm lặng nhưng đau đớn hơn, xuất hiện ở nhân vật Jackson Marchetti. Jackson không quậy phá, cậu là một "con nhà người ta" chính hiệu với thành tích bơi lội xuất sắc. Nhưng đằng sau hào quang đó là một tâm hồn đang vụn vỡ vì áp lực phải làm hài lòng hai người mẹ của mình. Khi nỗi sợ làm cha mẹ thất vọng trở nên quá lớn, đứa trẻ sẽ bị đẩy vào trạng thái lo âu cực độ, thậm chí tự làm hại bản thân để trốn chạy thực tế.
Nhiều bậc cha mẹ coi con cái là công cụ để viết tiếp những giấc mơ dang dở của mình. Chúng ta đặt lên vai những đứa trẻ 16, 17 tuổi gánh nặng của sự hoàn hảo mà không nhận ra rằng chính mình đang đẩy con vào ngõ cụt. Sự "hư" ở đây không chỉ là cãi lời, mà là khi đứa trẻ đánh mất chính mình để sống cuộc đời của người khác. Nếu cha mẹ không nhìn lại để thấy những kỳ vọng của mình đang bóp nghẹt con, chúng ta sẽ sớm đánh mất kết nối với chúng mãi mãi.
Trong Sex Education, nhân vật chính Otis Milburn lại gặp vấn đề ngược lại: mẹ cậu, bà Jean, là một chuyên gia tâm lý quá cởi mở. Bà can thiệp vào mọi ngóc ngách đời tư của con với lý do muốn thấu hiểu và giúp đỡ. Điều này khiến Otis luôn cảm thấy bị xâm phạm ranh giới cá nhân và trở nên thu mình, khó gần.
Bài học ở đây là sự quan tâm thái quá hay sự thờ ơ lạnh lùng đều có thể dẫn đến sự nổi loạn. Cha mẹ cần hiểu rằng mỗi đứa trẻ đều cần một không gian riêng để trưởng thành. Nếu chúng ta không xây dựng được lòng tin, nếu chúng ta cứ mãi "soi" điện thoại, tra hỏi từng mối quan hệ, đứa trẻ sẽ học cách nói dối và che giấu. Con cái không hư vì chúng muốn thế, chúng hư vì chúng cảm thấy không an toàn khi thành thật với cha mẹ mình.
Ảnh: Netflix
Bộ phim đã dạy tôi rằng, sự nổi loạn không phải là một căn bệnh, nó là một triệu chứng của một mối quan hệ gia đình đang gặp vấn đề. Để giải quyết, cha mẹ không thể tiếp tục dùng quyền lực hay sự cấm đoán. Điều chúng ta cần làm là dũng cảm nhìn lại chính mình, dám thừa nhận những sai lầm trong phương pháp giáo dục bấy lâu nay.
Thay vì hỏi "Tại sao con lại hư như vậy?", hãy thử tự hỏi "Mình đã làm gì khiến con cảm thấy không thể sẻ chia?". Sự chuyển biến của gia đình Adam Groff ở những mùa sau, khi người cha bắt đầu đối diện với sự cô độc và lỗi lầm của mình, đã mang lại hy vọng về sự hàn gắn. Người làm cha mẹ phải là người mở lòng trước, là người chủ động tháo gỡ những xiềng xích áp đặt để con cái được sống thật với bản sắc của mình. Đó mới là tình yêu thương chân chính giúp con vượt qua sóng gió của tuổi trưởng thành.
Yiyi