Ukraine giữ bí mật và chọc thủng phòng tuyến Nga ở Kursk như thế nào?

Mức độ bí mật cao của chiến dịch Kursk

Ngày 6/8/2024, Ukraine tổ chức chiến dịch tiến công táo bạo và bất ngờ vào Kursk nằm trong lãnh thổ Nga. Chiến dịch được xây dựng và triển khai một cách bí mật trong bối cảnh Ukraine đứng bên bờ thất bại, đánh mất dần từng phần lãnh thổ trước đà tiến của quân Nga. Chiến dịch này gây bất ngờ với cả những đồng minh thân cận nhất của Kiev, bao gồm cả Mỹ, đồng thời mở rộng giới hạn Ukraine sử dụng vũ khí của phương Tây trong lãnh thổ Nga.

Ở một góc độ nào đó, sự kiện này gây sốc cho Nga tương tự như cuộc nổi loạn vũ trang của nhóm quân sự tư nhân Nga do Prigozhin dẫn dắt hồi tháng 6/2023.

Kể từ chiến dịch phản công thất bại vào năm 2023, Ukraine gần như liên tục ở trong thế phòng thủ. Nhưng vừa qua, quân Ukraine đã tiến sâu vào lãnh thổ Nga , tới ít nhất là 11km, trên một mặt trận rộng tới 40km và bắt hàng chục tù binh Nga. Có những nguồn tin còn nói rằng Ukraine kiểm soát được tới 1.000km2 đất bên trong tỉnh Kursk trong chiến dịch vừa qua. Quyền thống đốc của tỉnh Kursk (Nga) nói rằng lực lượng Ukraine kiểm soát 28 thị trấn và ngôi làng tại đó. Giới chức Nga cho biết, hơn 132.000 người dân địa phương đã được sơ tán khỏi những khu vực kế cận.

Đối với Ukraine, đây là một canh bạc lớn đầy rủi ro , vì Nga đã giành thế thượng phong trên tiền tuyến ở Ukraine và đang tiến bước đáng kể về phía Đông. Tất nhiên, nếu quân Ukraine có khả năng giữ được lãnh thổ vừa chiếm được thì họ có thể làm giảm năng lực của binh sĩ Nga, gây bối rối cho Tổng thống Nga Putin và có thêm một mòn hời để mặc cả trong các cuộc đàm phán hòa bình sắp tới. Nhưng nếu Nga thành công trong việc đánh bật quân Ukraine khỏi Kursk, đồng thời tiến thêm ở miền Đông Ukraine, thì giới chỉ huy quân sự Ukraine có nguy cơ bị chỉ trích vì đã tạo điều kiện cho Nga mở rộng thêm lãnh thổ, đặc biệt ở tỉnh Donetsk.

Các quan chức Mỹ nói với tờ New York Times rằng họ không được thông báo chính thức về chiến dịch mạo hiểm này (tấn công vào Kursk), có thể là vì giới chức Ukraine lo ngại người Mỹ thuyết phục họ hoãn chiến dịch. Còn có lý do nữa là Ukraine sẽ sử dụng xe quân sự, vũ khí và đạn dược do Mỹ cung cấp trong chiến dịch này trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Biden hồi tháng 5 cảnh báo rằng Ukraine chỉ được phép sử dụng vũ khí do Mỹ chế tạo để tác chiến bên trong lãnh thổ Nga vì mục đích tự vệ ở mức độ hạn chế.

Giới chức Ukraine cơ bản vẫn kín tiếng về chiến dịch đột kích , bao gồm cả việc không tiết lộ liệu họ có ý định giữ đất Kursk dài lâu hay sẽ lui về phòng ngự ở biên giới. Tổng thống Ukraine Zelensky chỉ lần đầu công khai thừa nhận có chiến dịch này vào ngày 10/8 vừa qua. Còn binh lính Ukraine cho biết, họ không biết trước về kế hoạch đột kích này. Giới phân tích quân sự chuyên theo dõi diễn biến xung đột Nga - Ukraine thì cho hay, họ cũng bị bất ngờ.

Pasi Paroinen - nhà phân tích thuộc nhóm Black Bird (có trụ sở ở Phần Lan, chuyên phân tích video về chiến trường), nói rằng chiến dịch Kursk là thí dụ sinh động về việc tác chiến thời hiện đại muốn thành công thì cần phải bảo đảm an ninh gắt gao kết hợp với nghi binh, đánh lừa đối phương. Ông này bổ sung, nếu giới phân tích không phát hiện ra được ý đồ của Ukraine thì Nga có thể cũng sẽ vậy.

Khéo léo ém quân tại vị trí xuất kích

Thực ra vẫn có những dấu hiệu về hoạt động điều quân của Ukraine. Điều quan trọng là Bộ Tổng tham mưu Ukraine đã có những động thái để che giấu ý đồ của hoạt động này.

Bản đồ chiến trường do các nhà phân tích độc lập xây dựng cho thấy binh sĩ thuộc các lữ đoàn Ukraine từng có thời gian chiến đấu ở miền Đông đã bí mật di chuyển tới tỉnh Sumy của nước này, nơi giáp ranh với tỉnh Kursk của Nga.

Người ta cũng phát hiện được gần vùng biên có tiểu đoàn UAV thuộc Lữ đoàn cơ giới 22 của Ukraine. Tiểu đoàn này trong gần 2 năm đã đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ thị trấn Chasov Yar trước những đòn tấn công vây hãm của quân đội Nga.

Ngoài ra, binh sĩ thuộc Lữ đoàn xung kích đường không 82 của Ukraine, từng tham chiến ở gần Volchansk, Kharkov, đã cơ động tới khu vực này. Lữ đoàn xung kích đường không 80 - đứng ở tuyến đầu trong giao tranh tại tỉnh Kharkov, cũng có mặt tại đây.

Một bộ phận người Nga đã phát hiện ra những biến động trên. Một báo cáo được trình lên ban lãnh đạo quân sự Nga vào thời điểm một tháng trước chiến dịch đột kích của Ukraine. Báo cáo nói rằng “đã phát hiện lực lượng đối phương và thông tin tình báo cho thấy có hoạt động chuẩn bị tấn công” - nghị sĩ Nga Andrei Gurulyov nói như vậy sau khi xảy ra vụ đột kích.

Ông Gurulyov than phiền trên truyền hình quốc gia Nga rằng “chỉ đạo từ cấp trên khi ấy là không được hoang mang và cấp trên biết rõ hơn như thế”.

Hoạt động điều quân của Ukraine nhằm tấn công có thể bị phía Nga hiểu sai là để phòng ngự. Quân đội Ukraine đôi lúc vẫn chia nhỏ các lữ đoàn của họ thành các tiểu đoàn nằm rải rác trên chiến trường. Sumy được phía Ukraine đồn đoán từ lâu sẽ là nơi Nga mở một mặt trận mới.

Ít người dự báo Ukraine có khả năng mở một chiến dịch tấn công. Vì, các lữ đoàn Ukraine lúc đó đang cạn kiệt đạn dược. Ngay cả khi các lô vũ khí mới của phương Tây đến được tay quân đội Ukraine vào mùa xuân và mùa hè năm nay thì tâm trạng chung của nhiều người Ukraine vẫn là bi quan, cho rằng họ đang thất thế từng bước một trên chiến trường phía Đông.

Một viên phó lữ đoàn trưởng của Ukraine cho biết, Ukraine đã trộn các lữ đoàn với nhau đưa vào khu vực Sumy với cái cớ là huấn luyện và đón nhận thiết bị mới.

Vũ khí hạng nặng được chuyển tới, Binh sĩ tập trung trong các ngôi nhà. Một sĩ quan khác tiết lộ, các sĩ quan Ukraine được lệnh không mặc quân phục khi vào các đô thị để tránh thu hút sự chú ý của đối phương.

Một số cư dân địa phương nhận ra sự tập trung quân nay. Nhưng họ chỉ nhận định đại loại như các quân nhân này chắc đang tăng cường bảo vệ biên giới hoặc chuẩn bị xây dựng thứ gì đó.

Sĩ quan dùng hô hiệu Tykhyi cho biết, sự bí mật được duy trì trong bản thân quân đội Ukraine, một vài đơn vị chỉ được biết nhiệm vụ của mình vào phút cuối.

Đại tá Ukraine Artem cho biết, lữ đoàn trưởng của ông ta vào hôm 3/8 triệu tập các sĩ quan chủ chốt của đơn vị tới cuộc họp bên lề một con đường trong rừng để thông báo mục tiêu của chiến dịch, đó là ngăn binh sĩ Nga hỗ trợ cho đồng đội ở mặt trận Donbass, và đẩy pháo binh Nga ra xa ngoài tầm bắn vào Sumy. Còn có một mục tiêu nữa - làm giảm tinh thần chiến đấu của lính Nga bằng cách chỉ cho họ thấy sự yếu kém về tình báo và hoạch định.

Khai thác điểm yếu trong phong tuyến kéo dài của Nga

Ngoài nỗ lực của bản thân Ukraine thì phòng tuyến của Nga tại Kursk cũng có một số điểm yếu. Nơi đây có ít hào chống tăng, ít bẫy “răng rồng” và ít các ụ chiến đấu, theo nhà phân tích Mỹ Brady Africk. Tại Kursk, Nga cũng có vẻ rải ít mìn hơn so với những nơi khác.

Ông Africk nói: “Hệ thống công sự của Nga tại Kursk ít dày đặc hơn so với những khu vực khác, nơi quân đội Nga đã xây dựng được các hệ thống phòng ngự đáng sợ, như là ở phía Nam”.

Khi đột kích, các lữ đoàn cơ giới Ukraine đã di chuyển nhanh chóng do vấp phải ít mìn và ít chướng ngại vật, đi xuyên các chốt kiểm soát biên giới và chọc thủng cả 2 tuyến phòng ngự của Nga.

Lực lượng Ukraine đột kích được trang bị hệ thống phòng không cơ động và thiết bị tác chiến điện tử để gây nhiễu radar Nga, với dấu hiệu sẵn sàng tác chiến dài lâu.

Theo VOV